Hoofdstuk 10.6 Zelfstandigen inhuren

Sommige sportverenigingen hebben geen personeel in dienst, maar werken met zelfstandigen (ook wel freelancers of zzp’ers genoemd, wat staat voor zelfstandige zonder personeel). Dit kan bijvoorbeeld zo zijn bij trainers, coaches, diëtisten, masseurs of andere deskundigen. Je kunt als sportvereniging alleen met freelancers werken, maar ook met zowel freelancers als vast personeel.

Bij freelancers is er geen sprake van een dienstbetrekking, maar van een overeenkomst van opdracht. Een zzp’er heeft altijd verschillende opdrachtgevers, minimaal drie per jaar, en stuurt deze achteraf een factuur voor geleverde diensten.

Voordelen van het werken met zelfstandigen

Een voordeel van het werken met zzp’ers, is dat je als sportvereniging veel flexibeler bent. Je kunt ze inhuren wanneer je ze nodig hebt (bijvoorbeeld alleen voor grote evenementen of in het wedstrijdseizoen) en hoeft ze niet door te betalen wanneer je ze niet nodig hebt.

Je bent opdrachtgever, geen werkgever; wat inhoudt dat je geen loonbelasting en sociale premies hoeft te betalen en ook geen loonadministratie bij hoeft te houden. Zijn de freelancers ziek, worden ze arbeidsongeschikt of willen ze op vakantie? Dan komt dit niet voor rekening van de vereniging.

Voorkom schijnzelfstandigheid

Als je als sportvereniging zelfstandigen inhuurt, heb je deze mensen niet in loondienst. Er is dus géén dienstbetrekking. Belangrijk hierbij is dat er ook geen vermoeden van dienstverband, ook wel ‘schijnzelfstandigheid’ genoemd, mag bestaan.

Van schijnzelfstandigheid is sprake als de freelancer die de opdracht aanneemt eigenlijk in loondienst is. In dat geval ben je als sportvereniging wél werkgever en dus verplicht loonheffingen in te houden en te betalen, loon door te betalen bij ziekte en vakantie en je aan allerlei regels te houden, bijvoorbeeld ontslagregels. Dit niet doen, kan tot naheffingen en boetes leiden. Essentieel is dus om vooraf te bepalen wat voor een arbeidsrelatie de sportvereniging met de freelancer heeft.

Bepalen van de arbeidsrelatie

Hoe bepaal je nu of er sprake is van een dienstbetrekking of niet? Door te kijken naar de drie criteria voor een dienstbetrekking:

• arbeid (die persoonlijk moet worden verricht);
• loon (in geld of natura);
• gezag (er is een gezagsverhouding tussen de werkgever en de werknemer).

Is er sprake van alle drie deze criteria? Dan is er sprake van loondienst, en niet van een freelancer die een opdracht aanneemt. Is dit niet zo, dan kan wel sprake zijn van een overeenkomst van opdracht.

Loon

Vrijwel altijd zal er sprake zijn van loon; geen enkele freelancer zal voor alleen een vergoeding van de gemaakte kosten aan de slag gaan (is dat wel zo, dan is het hoogstwaarschijnlijk een vrijwilliger. De andere twee criteria kunnen soms wat moeilijker te beoordelen zijn.

Arbeid die persoonlijk moet worden verricht

Wanneer geen sprake is van arbeid die persoonlijk moet worden verricht, kan de zzp’er zelf bepalen of hij/zij de opdracht zelf uitvoert of dat dit door iemand anders gedaan wordt. Dit is bijvoorbeeld zo wanneer je als sportvereniging een opdrachtnemer inhuurt om het gras op het voetbalveld te maaien. Het maakt de vereniging hierbij niet uit wie de maaimachine bestuurt. In dat geval is dus geen sprake van arbeid die persoonlijk moet worden verricht.

Huur je als sportvereniging echter een oud-profvoetballer in om een training te geven, dan is duidelijk wel sprake van arbeid die persoonlijk moet worden verricht. Je wilt namelijk niet dat iemand anders deze training geeft.

Gezagsverhouding

Wanneer geen sprake is van gezagsverhouding, krijgt de zzp’er alleen de opdracht en mag hij of zij vervolgens helemaal zelf bepalen hoe deze uitgevoerd wordt. Eventuele aanwijzingen of instructies van het bestuur of een commissie hoeven niet opgevolgd te worden en de vereniging heeft ook niets te zeggen over werktijden en eventuele vakanties.

Dit is bijvoorbeeld zo wanneer je als sportvereniging een reclameman inhuurt en hem alleen de opdracht geeft om voor het einde van het jaar € 10.000 aan sponsorgeld binnen te halen. Hier is geen sprake van gezagsverhouding; de reclameman mag immers zelf beslissen hoe hij het sponsorgeld binnenhaalt.

Huur je als sportvereniging echter een extra boekhouder in om iedere dinsdag te helpen bij het opstellen van de jaarrekening en bepaalt de penningmeester wat deze boekhouder moet doen en hoe hij dat precies moet doen? Dan is wel sprake van een gezagsverhouding.

Modelovereenkomst met zzp’er

Heb je eenmaal vastgesteld dat schijnzelfstandigheid niet aan de orde is, maar dat er daadwerkelijk sprake is van het inhuren van een freelancer, dan wordt het ten zeerste aangeraden deze arbeidsrelatie vast te leggen in een modelovereenkomst.

De WOS heeft speciaal voor de sportsector verschillende modelovereenkomsten van opdracht ontwikkeld voor als jouw vereniging met zzp’ers werkt. Dit zijn de ‘Modelovereenkomst van opdracht – geen gezag – inspanningsverbintenis’, de ‘Modelovereenkomst van opdracht – geen gezag – resultaatsverbintenis’ en de ‘Modelovereenkomst van opdracht – geen persoonlijke arbeid’.
Deze modelovereenkomsten kun je hier downloaden.

Weet je niet precies welke overeenkomst op jouw situatie van toepassing is? Volg dan hier het stroomschema 'bepaal arbeidsrelatie'.

Op de site van de belastingdienst kun je ook verschillende modelovereenkomsten met een zzp’er vinden, afhankelijk van de situatie. Er zijn overeenkomsten die uitgaan van ‘geen werkgeversgezag’ en die uitgaan van ‘geen verplichting tot persoonlijke arbeid’.

Fictieve dienstbetrekking

In sommige gevallen is sprake van een fictieve dienstbetrekking: hoewel niet aan alledrie de criteria voldaan wordt, wordt de arbeidsrelatie toch als dienstbetrekking gezien. Dit is bijvoorbeeld zo voor stagiairs, uitzendkrachten en aannemers van werk en hun hulpen. Bij fictieve dienstbetrekkingen moet de sportvereniging voor het inhouden en betalen van loonheffingen dezelfde regels toepassen als bij echte dienstbetrekkingen.

Let op: bij topsporters met een A-status van NOC*NSF is ook sprake van een fictieve dienstbetrekking.

Artiesten- en beroepssportersregeling

Als je een beroepssporter of sportploeg (of een artiest) inhuurt voor een sportevenement en deze overeenkomst korter dan drie maanden duurt, kun je te maken krijgen met de artiesten- en beroepssportersregeling. Via deze regeling hoeft je alleen loonbelasting te betalen en geen premie werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw).

Of de artiesten- en beroepssportersregeling voor jouw vereniging geldt, kun hier je nagaan op de website van de belastingdienst.

Inhuren van zzp’ers via intermediar of payrollbedrijf

Naast het rechtstreeks inhuren van zzp’ers, is het ook mogelijk om gebruik te maken van een intermediar (bijvoorbeeld een uitzendbureau) of een payrollbedrijf. Doe je dit, let dan op de zogenaamde ketenaansprakelijkheid: als het loon niet betaald wordt, zijn alle schakels in de keten één voor één aansprakelijk, wat tot lastige situaties kan leiden.

Aangezien het inhuren van freelancers via een tussenpersoon in de sportsector niet zo gebruikelijk is, wordt dit niet verder behandeld in dit handboek.

Arbeidsomstandigheden zzp’er

Een zzp’er heeft recht op dezelfde arbeidsomstandigheden als het vaste personeel. Je moet dus als sportvereniging zorgen voor een gezonde en veilige werkplek voor je freelancers. Doe je dat niet, dan kun je een boete krijgen van de Inspectie SZW. Werkt de freelancer niet op de sportvereniging, maar vanuit zijn/haar eigen huis, dan geldt deze regel uiteraard niet.