Hoofdstuk 9.4 Vrijwilligers en de Arbowet

De Arbowet (voluit: Arbeidsomstandighedenwet) geeft allerlei regels ter bevordering van de veiligheid en gezondheid van werknemers.

Sportverenigingen die alleen met vrijwilligers werken, hoeven niet aan alle verplichtingen van de Arbowet te voldoen. Dit houdt onder andere in dat je, mits op de club niet gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen, geen risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en/of arbeidsgezondheidskundig onderzoek hoeft te laten doen. Ook is het niet verplicht om een overeenkomst af te sluiten met een arbodienst en een preventiemedewerker of bedrijfshulpverlener aan te stellen, als je binnen jouw vereniging alleen met vrijwilligers werkt.

Veilige werkomgeving voor vrijwilligers

Hoewel de Arbowet niet volledig van toepassing is op vrijwilligers, hebben vrijwilligers uiteraard, net als werknemers, wel recht op een veilige werkomgeving. Als sportvereniging moet je hiervoor zorgen en maatregelen nemen waardoor gevaarlijke situaties zo veel mogelijk voorkomen worden.

Algemene zorgplicht

Ook voor verenigingen die alleen met vrijwilligers werken, geldt de algemene zorgplicht. Oftewel: de arbeidsomstandigheden dienen zodanig te zijn dat de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de vrijwilligers is gewaarborgd. Wat dit concreet betekent? Dat je als sportclub je vrijwilligers voorlichting en onderricht geeft over eventuele gevaarlijke situaties en ze verplicht persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen indien dat nodig is. Ook moet je eventuele ongevallen van vrijwilligers aan de Arbeidsinspectie melden, net als wanneer een werknemer een ongeval krijgt.

Specifieke Arbo-regels voor vrijwilligers

De specifieke Arbo-regels die van toepassing zijn op organisaties die met vrijwilligers werken, vind je hier. Houd een sportvereniging zich niet aan deze voorschriften, dan kan dat niet alleen tot strafrechtelijke of bestuurlijke sancties leiden, maar ook tot civielrechtelijke aansprakelijkheid van de vereniging.

Wanneer de Arbowet wel geldt

Let op: als de vrijwilligers in jouw sportclub risicovol werk doen (hieronder valt o.a. het werken met gevaarlijke stoffen, werken met geluidsbelasting, werken op grote hoogte en zwaar tillen), dan gelden alle regels van de Arbowet weer wel. Laat je vrijwilligers bijvoorbeeld meehelpen bij de verbouwing van het clubhuis, dan is de Arbowet dus zeker van toepassing.

Ook geldt de Arbowet volledig voor vrijwilligers onder de 18 jaar en voor vrijwilligers die zwanger zijn. Een van de belangrijkste regels hierbij, is dat deze groepen niet met gevaarlijke stoffen mogen werken. Verder moeten jongeren altijd begeleid worden bij risicovol werk en moeten jonge moeders die vrijwilliger zijn ruimte en gelegenheid krijgen tot kolven of borstvoeding geven.

Risico inventarisatie en evaluatie (RI &E) en vrijwilligers

Sportverenigingen die alleen met vrijwilligers werken, hoeven geen risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te laten doen. Dat scheelt een hoop kosten. Echter, om aan de zorgplicht te kunnen voldoen en een zo veilig mogelijke werkomgeving te kunnen bieden, is het juist wél een goed idee om alle risico’s op de sportclub in kaart te brengen. Daarom heeft Werkgevers in de Sport (WOS) samen met de vakbonden een gratis Sport RI&E beschikbaar gesteld.

Online sport RI&E

De online sport RI&E is te vinden via de website van RI&E . Afgestemd op de risico’s bij sportorganisaties, bevat deze RI&E voor veel sporten vragen die aansluiten bij de sportspecifieke risico’s. Na het beantwoorden van de vragen, krijg je een risico-inventarisatie en -evaluatie en een plan van aanpak.

Met de gratis online Sport RI&E zorg je niet alleen dat de vrijwilligers zich op een veilige manier kunnen inzetten, maar maak je ook het sporten zelf veiliger voor je leden. Doen dus!