Hoofdstuk 23.2 Wanneer wordt tuchtrecht ingezet?
Tuchtrecht wordt ingezet bij een overtreding van de tuchtregels. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een grove overtreding van de spelregels of het handelen in strijd met de statuten van de sportvereniging.
Overtreding van de tuchtregels
Overtredingen van de tuchtregels kunnen allerlei vormen hebben. Het kan bijvoorbeeld gaan om een handeling die in strijd is met de verenigingsstatuten of met een besluit van de sportbond. Maar ook om een grove overtreding tijdens een sportwedstrijd of een beledigende uitlating naar een andere sporter. Bij ernstige overtredingen van de tuchtregels kun je bijvoorbeeld denken aan racistische gedragingen, seksuele intimidatie en dopingovertredingen.
Geschillenbeslechting
Niet bij iedere overtreding van de tuchtregels komt het automatisch tot een tuchtzaak. Bij minder ernstige overtredingen, waarbij geen sprake is van een strafbaar feit, komen de partijen er vaak samen uit. Soms helpt een mediator of bemiddelaar hen hierbij. Dit is een onafhankelijk persoon die het gesprek begeleidt en beide partijen helpt tot een oplossing te komen.
Meer over geschillenbeslechting lees je in het VSK Tuchtrecht Geschillenbeslechting.
Melding doen
Iedereen die een overtreding van de tuchtregels heeft geconstateerd, kan daarvan melding doen. Naast de vereniging en individuele verenigingsleden, kan ook een sportbond zelf melding doen van een overtreding. Van misdrijven dien je altijd melding te doen bij de politie.
Veilige sportomgeving
Alle sporters hebben recht op een veilig en positief sportklimaat. Vermoed je dat op jouw sportvereniging iets gebeurt dat niet in orde is? Doe hier dan melding van. Dit kan bij het verenigingsbestuur, de sportbond, of bij het Meldpunt Veilige Sport van Centrum Veilige Sport Nederland.
Meer over een veilige sportomgeving lees je in het hoofdstuk over integriteit.
Ordemaatregel
Een ordemaatregel is een maatregel die kan worden opgelegd door de vereniging. Komt de veiligheid van de sporters in het geding, dan kan het bestuur van de vereniging na een incident of melding een ordemaatregel instellen. Een voorbeeld hiervan is het weigeren van toegang tot het sportcomplex na een ontvangen melding over grensoverschrijdend gedrag.
Let op: een ordemaatregel is geen sanctiemaatregel. Meestal is het een tijdelijke oplossing om de veiligheid van de leden te waarborgen tot de zaak voor de tuchtcommissie is gekomen.
Rol van de aanklager
In het tuchtrecht vervult een aanklager de rol van ‘officier van justitie’. Hij/zij onderzoekt de melding van overtreding. Daarna kan de aanklager besluiten de zaak voor de tuchtcommissie te brengen, een schikking te treffen of de zaak te seponeren.
Tuchtcommissie
Tuchtrechtelijke beslissingen worden meestal door een onafhankelijke tuchtcommissie genomen. Deze tuchtcommissie maakt onderdeel uit van een sportvereniging of sportbond en gaat over de overtreding van de regels in de desbetreffende sport.
Om zelfstandig besluiten te kunnen nemen, moet de tuchtcommissie een orgaan zijn van de sportbond.
Instituut Sportrechtspraak (ISR)
In Nederland zijn de meeste sportbonden aangesloten bij het Instituut Sportrechtspraak (ISR). Het ISR behandelt tuchtzaken voor de aangesloten (sport) organisaties en spreekt dus recht namens de sportbonden.
Niet alle sporttuchtzaken worden door het ISR behandeld. Meestal spreekt de sportbond zelf recht als het om sport specifieke zaken zoals spel gerelateerde overtredingen gaat en wordt het ISR ingeschakeld bij gevallen van doping, matchfixing en seksuele intimidatie.
Sancties
Bij een overtreding van de tuchtregels kunnen verschillende sancties opgelegd worden. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een diskwalificatie tijdens een wedstrijd, een verbod de betreffende sport te beoefenen, het niet meer lid mogen zijn van de vereniging, een boete en/of schadevergoeding moeten betalen en plaatsing op de registratielijst ontuchtplegers.
Het is aan de tuchtcommissie om te oordelen of iemand schuldig is en zo ja, een passende strafmaatregel op te leggen.
Het feit dat je als sporter je aan het tuchtrecht moet houden, betekent natuurlijk niet dat je je niet meer aan het strafrecht hoeft te houden. Het strafrecht geldt namelijk voor iedere persoon. Hierdoor is het dus goed mogelijk dat bij wangedrag zowel een tuchtrechterlijke (‘interne’) als een strafrechterlijke (‘nationale’) maatregel opgelegd kan worden.
In beroep gaan
In Nederland kun je, na rechtspraak door de tuchtcommissie, nog in beroep gaan tegen de uitspraak bij de commissie van beroep binnen de sportorganisatie.
Court of Arbitration for Sport (CAS)
Is het niet mogelijk om in beroep te gaan (bijvoorbeeld omdat de sportorganisatie geen commissie van beroep heeft), dan kun je in sommige gevallen nog in beroep gaan bij de Court of Arbitration for Sport (CAS) in Zwitserland.
Deze mogelijkheid tot beroep bij het CAS moet dan wel vastgelegd zijn door de sportbond. De CAS is het hoogste internationale sporttribunaal en is onder andere bevoegd om uitspraak te doen bij geschillen bij de Olympische Spelen.