Sport en normen en waarden

Wat we denken en doen wordt mede door sport bepaald. Sport is van invloed op onze normen en waarden. Aangezien sport een steeds belangrijkere plaats in onze samenleving inneemt, neemt de invloed van sport op ons doen en laten ook toe. Sport schetst de kaders en de spelregels, ook voor het dagelijkse leven. Van sport kunnen we leren. Om het samen goed met elkaar te hebben en het maximale uit het leven te halen.

Het centrum van de samenleving

Sport heeft de laatste jaren een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt en is verschoven van de marge naar het centrum van de samenleving. Dat zien we op allerlei manieren terugkomen. Toename van het aantal sportaccommodaties, meer mensen die sporten, meer mensen die sport kijken, spectaculaire stijging van het aantal zenduren op tv, hoge kijk- en waarderingscijfers, toegenomen importantie van sport binnen de Nederlandse economie.

Het verandert de manier waarop we naar sport en topsport kijken. Sport is steeds meer gewoon geworden. We doen het altijd, overal en het liefst zo vaak mogelijk. Gaan we niet trimmen of fietsen dan gaan we skeeleren. Voor, tijdens of na het werk. De focus ligt in tegenstelling tot vroeger op leuk, lekker en gezond. En topsporters vinden we tegenwoordig heel normaal. Kregen ze vroeger nog wel eens de vraag wat voor werk ze eigenlijk deden (je kan toch niet alleen maar sporten?), nu is er waardering en bewondering voor de radicale wijze waarop ze prestaties nastreven.

Handleiding voor het leven

Door de rol die sport binnen onze samenleving inneemt, door het grote aantal mensen dat er actief en passief mee bezig is, vormt sport een belangrijk instrument voor het doorgeven van normen en waarden. Gedrag binnen een team en club worden voor een belangrijk deel bepaald binnen de verenigingscontext. Hoe je je gedraagt, hoe je met elkaar omgaat, wat wel mag en wat niet mag. Trainers-coaches, zeker bij de jeugd, hebben in deze een grote verantwoordelijkheid.

Hoewel elke sport zijn eigen moraal en omgangsvormen heeft, zijn er universele waarden die voor ons allemaal gelden. Zoals de Olympische waarden vriendschap, respect en excelleren. Die waarden overstijgen de sport en zijn een handleiding voor het leven zelf. Vindt ook onze koning: “De Olympische waarden zijn voor mij als staatshoofd nog steeds heel waardevol,” zei Willem-Alexander tijdens zijn speech op het IOC-congres in september 2013.

Minder gelukkig

Het doorgeven van de juiste normen en waarden die we er met elkaar op nahouden, komt ook op een andere, minder gelukkige manier naar voren. De vermaatschappelijking van de sport en de toenemende aandacht van de media voor misstanden en excessen in en rondom de sport, hebben onwenselijk gedrag tot een actueel thema gemaakt, waarbij er vaak een brede maatschappelijk discussie wordt gevoerd. Opmerkelijk is hierbij wel dat de beeldvorming hierover veel negatiever is dan de incidentiecijfers aangeven.

Goed voorbeeld doet goed volgen

Topsporters geven het goede voorbeeld. Ze zijn een rolmodel voor de rest van Nederland. Ze maken enthousiast en laten zien wat er nodig is om succesvol te zijn in het leven: inzet, incasseringsvermogen, doorzettingsvermogen. Belangrijke waarden die voor ons allemaal relevant zijn. Bedrijven nemen ook graag topsporters in dienst. Natuurlijk vanwege hun topmentaliteit om het maximale uit zichzelf te halen, maar ook omdat ze een voorbeeldfunctie hebben, ze zetten een nieuwe norm en inspireren collega’s.

Sport als metafoor

De invloed van sport op onze normen en waarden zien we ook op een speelse manier terug in de samenleving. Steeds vaker worden typische sporttermen gebruikt in onze spreektaal. We hebben het over ‘scoren’, ‘team-building’, ‘fair-play’, ‘winnaarsmentaliteit’, ‘de lat hoog leggen’ en meer. Het zijn waarden die we langzamerhand overgenomen hebben en richting geven aan ons denken en doen. Een goede ontwikkeling, of beter: top!

We winnen veel met sport!