Sport en nationale trots

Toen Epke Zonderland goud won tijdens de Olympische Spelen in Londen, stond Nederland op de banken, en de Nederlandse hockeydames waren destijds van ons allemaal. Topsportprestaties maken trots en dragen bij aan onze nationale identiteit. Het zorgt voor verbinding en gemeenschappelijke verhalen. Dat doet niet alleen de mens goed, maar ook de samenleving. Het rechtvaardigt het streven van NOC*NSF naar een permanente plaats in de top 10 wereldwijd.

Wij hebben gewonnen

Prestaties op de gebieden van sport en wetenschap zijn de belangrijkste redenen voor mensen om trots te zijn op hun eigen land. Sport is daarmee een van de factoren die onze nationale identiteit beïnvloeden. Je hoeft geen wetenschapper te zijn om dat in te zien. De Oranje-gekte die tijdens een EK en WK voetbal telkens weer losbarst, spreekt boekdelen. En dat doet andere landen met een licht jaloerse blik naar ons kijken.

Die trots zorgt voor positieve effecten. Als een Nederlandse sporter of ploeg wint, dan hebben wij gewonnen. In de sociale psychologie staat dat fenomeen bekend als basking in reflected glory (BIRG). We associëren ons met succesvolle anderen en hebben daardoor het gevoel zelf ook succesvol te zijn. Dat kan leiden tot verbondenheid, meer zelfvertrouwen en persoonlijk welbevinden.

Collectief geheugen

Topsportprestaties zijn voor Nederland van belang omdat ze symbolische verhalen vertellen over wie wij zijn en welke helden ons land heeft voortgebracht. Topsportprestaties maken zogezegd deel uit van ons collectieve geheugen en daarmee van ons cultuur-historisch erfgoed. De Vliegende Huisvrouw, Ard & Keessie, ze leven nog steeds voort in ons sportbewustzijn en bepalen mede onze nationale identiteit.

Wat jij kan, kan ik ook

Mensen volgen topsport ook omdat ze zich associëren en identificeren met een sporter, team of club. Dat speelt een belangrijke rol bij het versterken van sociale integratie en sociale cohesie. Voor minderheidsgroepen kan topsport een specifieke functie vervullen, in de zin dat sporthelden uit minderheidsgroepen kunnen bijdragen aan erkenning van de groep. Tegelijkertijd zijn ze een rolmodel waaraan de jeugd zich kan optrekken. Als hij of zij het kan, waarom ik dan niet?

Trickle-down effect

Topsportprestaties leiden vaak tot enthousiasme bij fans en volgers. Dit wordt ook wel het ‘trickle-down effect’ genoemd. Dat wil zeggen dat topsportprestaties mensen inspireren om zelf ook te gaan sporten of te bewegen. Dit effect geldt voor een beperkt aantal topsportprestaties en evenementen en is doorgaans van korte termijn. En toch, Ranomi Kromowidjojo werd geïnspireerd door Inge de Bruijn. Hoe het afliep weten we allemaal.

We winnen veel met sport!