Jan Bos

Naam: Jan Bos
Geboren: 29 maart 1975 te Hierden

2010, Olympische Winterspelen XXI te Vancouver
Sport: schaatsen
Onderdeel: 500 meter
Prestatie: 29ste plaats in totaal tijd van 72,26
Onderdeel: 1000 meter
Prestatie: twaalfde plaats in 1:10,29.

2006, Olympische Winterspelen XX te Turijn
Sport: schaatsen
Onderdeel: 1000 meter
Prestatie: vijfde plaats in 1:09,43
Onderdeel: 1500 meter
Prestatie: twintigste plaats; tijd: 1:48,61.
Onderdeel: 500 meter
Prestatie: elfde plaats met totaaltijd: 71,110

2004, Olympische Spelen XXVIII te Athene
Sport: wielrennen
Onderdeel: team sprint mannen
Prestatie: zesde plaats

2002, Olympische Winterspelen XIX te Salt Lake City
Sport: schaatsen
Onderdeel: 1000 meter
Prestatie: zilver in 1 min. 07.53 sec.
Onderdeel: 1500 meter
Prestatie: zevende plaats in 1 min. 45.63 sec.
Onderdeel: 500 meter
Prestatie: negende plaats: totaaltijd: 69.86 sec.

1998, Olympische Winterspelen XVIII te Nagano
Sport: schaatsen
Onderdeel: 500 meter
Prestatie: twaalfde plaats; totaaltijd: 72,77 sec
Onderdeel: 1000 meter
Prestatie: zilver in 1:10,71 sec.
Onderdeel: 1500 meter
Prestatie: vierde plaats in 1:49,75

Jan Bos is een van de weinige Nederlanders die in twee verschillende sporten heeft meegedaan aan de Olympische Spelen. Net als Ingrid Haringa, Laurine van Riessen en Jeroen Straathof kwam de Hierdenaar uit in het schaatsen en het wielrennen. Maar voor Bos was het baanwielrennen in Athene slechts een uitstapje, want zijn grootste successen boekte hij op de schaats.

Onder leiding van coach Peter Mueller bestormden Jan Bos en Erben Wennemars eind jaren negentig de wereldtop van het sprinten. Dat was vrij bijzonder, want de Nederlandse schaatsers hadden historisch gezien weinig met de korte afstanden. Het zilver van Jan Ykema in Calgary en het brons van Lieuwe de Boer in Lake Placid, beide op de 500 meter, waren incidenten. Maar deze keer leek de Nederlandse inbreng bij het sprinten een blijvertje. In 1998 werd Bos, die beschikte over een perfecte techniek, de eerste Nederlandse wereldkampioen sprint. Datzelfde jaar veroverde hij op de Spelen van Nagano zilver op de 1000 meter, zijn favoriete onderdeel. Alleen allrounder Ids Postma bleef hem die dag net voor.

Opnieuw favoriet
Vier jaar later in Salt Lake was Bos opnieuw favoriet op de kilometer, maar wederom was er een landgenoot die hem de loef afstak. Gerard van Velde, die nooit wat won, groeide boven zichzelf uit en zette vroeg in de wedstrijd een ‘idiote wereldtijd’ neer. Jan Bos wist direct dat er op het ijs van de Utah Olympic Oval voor de concurrentie alleen nog maar zilver te verdelen viel. “Daarom ben ik met die plak ook veel blijer dan toen ik zilver won in Nagano. In Japan had ik op meer gerekend, nu eigenlijk op niets."

Zevenhonderdste kwam Bos in Nagano tekort op de verrassende Ids Postma. In Salt Lake was het gat een stuk groter, 35-honderdste. “Ik kan je verzekeren dat dit een stuk beter voelt.''

Met twee olympische schaatsmedailles op zak vond Bos een nieuwe uitdaging: hij wilde als baanwielrenner naar de Olympische Zomerspelen van Athene, net als zijn broer Theo. Maar de realisatie van die droom ging ten koste van zijn prestaties op het ijs. Zo miste Bos in 2004 het WK sprint, nadat hij op het NK teleurstellend als zesde was geëindigd.

Echte specialiteit
Ook in Griekenland bleef hij buiten de prijzen. Het was anders, dat (baan)fietsen. "In die discipline ben ik geen topper en werd er niet zoveel van mij verwacht. Natuurlijk leg ik mezelf druk op en had ik verantwoordelijkheid ten opzichte van m'n ploeggenoten. Maar op zich was het wat rustiger. Nu is het weer anders. En laat ik eerlijk zijn, de erkenning en de aandacht die ik als schaatser wel krijg, zijn ook leuk.''

Spijt had hij niet van zijn uitstap. "Ik ben heel blij dat ik het heb gedaan. Mede door Athene kijk ik nu weer frisser tegen mijn echte specialiteit aan. Ik denk dat m'n motivatie beter is dan ooit. Het is nu allemaal veel simpeler. Ik kan me weer focussen, hoef niet aan twee dingen gelijk te denken. Nu volop bezig zijn met Turijn."

Maar in de Nederlandse sprintwereld waren de verhoudingen inmiddels veranderd. Talenten als Simon Kuipers, Beorn Nijenhuis en Stefan Groothuis mengden zich in de strijd om de tickets voor de grote toernooien. De aanwezigheid van Bos was geen zekerheidje meer. Desondanks wist hij zich nog wel te plaatsen voor de Winterspelen in Turijn (waar hij de Nederlandse vlag mocht dragen tijdens de openingsceremonie) en in 2010 zelfs in Vancouver. Maar medailles leverde dat niet meer op. In 2011 schaatste hij tijdens de World Cup-finale in een uitverkocht Thialf zijn laatste wedstrijd.

Bronnen:
• ANP
• NOC*NSF
• Statistische gegevens: Olympisch Oranje, Ton Bijkerk (Spaar en Hout, 2012)
• Foto: ANP