"Graag nog even oefenen, voordat we weer beginnen!"

De sportwereld heeft dit jaar bizarre tijden meegemaakt door corona. Dat geldt niet alleen voor de sporters, maar ook voor de scheidsrechters, die als onmisbare vrijwilligers bijdragen aan een goed verloop van de vele competities en wedstrijden. Hélène Geldof is zo'n scheidsrechter. Zij vertelt over haar ervaringen van de afgelopen zes maanden.

Geldof (48) is al 28 jaar als scheidsrechter actief in de volleybalsport, tegenwoordig op het hoogste nationale niveau én op internationaal niveau. "Zoals zovelen ben ik ermee begonnen, omdat ook onze club scheidsrechters moest leveren voor de competities. Maar ik vond het wel meteen leuk om te doen. En toen ik op een gegeven moment merkte dat mijn talent niet voldoende was om als sporter nog verder te komen, besloot ik me op de arbitrage te gaan richten."

Binnen het volleybal is dat best een lange weg, om tot de top te komen. "Volleybal kent heel veel niveaus, waarop gespeeld wordt. Daardoor is het een arbeidsintensieve weg om telkens een stapje hoger te komen. Het kost veel tijd. En daarnaast moet je ook bewuste keuzes maken, zoals zelf niet meer op zaterdagen spelen, zodat je dan kunt fluiten."

Geldof speelt wel nog steeds, zij het een treetje lager. "Dat vind ik belangrijk. Niet alleen omdat ik het spel heel leuk vind, maar ik moet ook fit blijven. Als scheidsrechters krijgen we jaarlijks een medische keuring, en ook al hoeven wij niet zo veel te lopen als in andere sporttakken, ik wil wel fit zijn! Daarvoor ga ik bijvoorbeeld op de fiets naar m'n werk en vier ik graag actieve vakanties."

Stil door corona

En toen kwam corona... Niet alleen haar grote hobby viel daarmee stil, ook haar eigen vereniging, VCE/PSV in Eindhoven, moest de deuren sluiten. "Dat waren bizarre tijden, zowel wat betreft de gang van zaken bij de geplande wedstrijden die ik zou fluiten, als voor mijn dagelijkse leven. Om bij dat eerste te beginnen: ik was eigenlijk aangewezen om begin maart een wedstrijd te fluiten in Noord-Italië, tussen een Italiaanse en een Russische club. Vanwege corona werd dat uitgesteld, verplaatst naar één week later, de week waarin ik eigenlijk mijn wintersportvakantie gepland had. Dat loste ik op door aan te geven vanuit mijn wintersportadres wel met de auto naar die wedstrijd te rijden. Toen kwam de melding dat het Russische team niet naar Italië wilde, waarop de wedstrijd naar Slovenië werd verplaatst. Dat was iets verder rijden vanaf mijn vakantieadres, maar ik stapte alsnog in de auto. Onderweg kreeg ik toen de mededeling dat alles afgeblazen werd. Zeker in die beginfase vond ik de communicatie vanuit de internationale federatie nog niet zo lekker lopen."

Alle andere evenementen, waarvoor Geldof voor de afgelopen maanden aangewezen was, zijn afgelast of verschoven. "Ja, dat waren onder andere twee Europacupwedstrijden en een EK kwalificatietoernooi. Wel jammer, maar als je achteraf terugkijkt, dan moet je er misschien ook blij om zijn. Een collega internationaal scheidsrechter, die in Estland een wedstrijd met een Italiaans team gefloten heeft, is daar besmet geraakt en heeft enkele weken in coma gelegen!"

Zes maanden eruit

Fit is Geldof nog steeds, daarvoor heeft ze de afgelopen maanden regelmatig gefietst en hardgelopen. Wat nu het meest ontbreekt, is de praktijkervaring van het fluiten. "Ik heb zes maanden niet gefloten! Vóór de start van de eredivisie, begin oktober, wil ik heel graag nog een beetje oefenen. Je wilt daar toch meteen weer op je oude niveau staan als scheidsrechter." Dat lukt haar aardig, ze heeft een aantal clubs aangeschreven of die oefenwedstrijden gepland hadden, waar zij wellicht kon fluiten.

Geroepen en geknuffeld

Hoe was dat, scheidsrechter zijn conform de corona richtlijnen? "Het is uiteraard wel anders. Er is geen, of in elk geval veel minder, publiek. En ook je omgang met de coaches is toch anders: je geeft bijvoorbeeld geen hand meer. Tja, en volleybal is natuurlijk een 'yellsport': punten worden gevierd door het team. En ja, daarin zie ik dan toch dat er nog best veel geroepen en geknuffeld wordt. Maar het is niet aan ons als scheidsrechter om daar iets van te vinden. Of om de coronarichtlijnen überhaupt te handhaven. De enige verantwoordelijkheid die ik in mijn functie als scheidsrechter heb, is dat ik voor mijn eigen gedrag verantwoordelijk ben."

Binnen haar eigen vereniging zijn er overigens wel richtlijnen met betrekking tot het gedrag van de spelers opgesteld. "Onze club heeft aangegeven dat 'geforceerd stemgebruik' beperkt moet worden. Ons team heeft dat bijvoorbeeld heel creatief opgelost: in plaats van onze vroegere 'startyell' hebben we nu onze eigen 'klapyell' gemaakt!

Respect tonen

Ook internationaal heeft Geldof al gezien dat er protocollen zijn opgesteld. "Alleen al voor ons scheidsrechters is er eind augustus een document van 24 pagina's verspreid, waarin alle regels zijn opgenomen. Zo moet ik voordat ik ergens ga fluiten een negatief testresultaat kunnen voorleggen, dat maximaal drie dagen oud is." De internationale bond heeft ook al een vervanging voor het handen schudden van de teams voorafgaand aan de wedstrijd geïntroduceerd: "Dat moment van respect tonen voor elkaar wordt nu door beide teams, staand op de achterlijn en met het maken van een klapgebaar geuit."

De Nederlandse Eredivisie en Topdivisie volgen het protocol van de internationale bond. Voor de niveaus eronder is zo’n nieuwe manier van handen schudden nog niet definitief vastgelegd. “Dat hebben we bewust nog niet gedaan”, vertelt Sandra Scheel van de Nederlandse Volleybalbond. “Alle aanpassingen en regels zijn nieuw en nog voortdurend in ontwikkeling. We hebben goede protocollen, ook voor de arbitrage. Daarin staan ook enkele suggesties voor hoe je het elkaar de hand geven anders kunt invullen. Maar tegelijkertijd zien we ook dat onze clubs en leden zelf héél creatief zijn. Dus laten we hen graag meedenken over hoe we dat nieuwe normaal in de competitie gestalte gaan geven”.

Anders, maar vast weer mooi!

Begin oktober start Geldof weer met de nationale wedstrijden: in het eerste weekend van oktober fluit zij de finale van de dames in de Supercup Final 4. "Ik heb er reuze zin in! Het wordt misschien wel anders, maar vast weer heel mooi!"