Eye-openers voor datafans: dit leer je in de Basisopleiding datagedreven werken

Sportbonden begrijpen al langer de meerwaarde van data. Niet alleen voor het optimaliseren van sportprestaties, maar ook steeds vaker als cruciaal hulpmiddel in het besturen en managen van hun organisatie. NOC*NSF ontwikkelde de Basisopleiding datagedreven werken om hen hierin te ondersteunen. In de nazomer van vorig jaar vond de derde ronde plaats. Tijdens drie online bijeenkomsten en via zelfstudie kregen deelnemers zowel theoretische kennis als praktische vaardigheden om direct met data aan de slag te gaan. Wij spraken enkele deelnemers over hun ervaringen. 

Complexiteit van datagedreven werken

Na afloop van de opleiding was vrijwel iedereen zeer tevreden. De deelnemers hadden bij de start uiteenlopende achtergronden en verwachtingen. Uit de gesprekken na afloop bleek opnieuw hoe breed en complex datagedreven werken is en hoeveel verschillende invalshoeken er zijn. Terwijl een aantal deelnemers graag meer theorie wilden, hadden anderen juist behoefte aan meer koppeling met de praktijk. “Onderwerpen als uitstroom en ledenbehoud lenen zich enorm goed voor datagedreven werken. Het gaat hier om harde gegevens die goed te analyseren zijn.” (Eddy van Veghel en Maarten Kloppers, Atletiekunie) 

Voor Eddy van Veghel en Maarten Kloppers (Atletiekunie) kwam de opleiding op een goed moment. Binnen hun bond liepen al enkele initiatieven op het gebied van datagedreven werken, en het was hun verwachting dat de opleiding hen een belangrijke zet in de goede richting zou kunnen geven. Het was bijvoorbeeld leerzaam om meer te ontdekken over de vertaling van het ‘verzamelen van data’ naar wat je werkelijk met data kunt. Toch bleek de inhoud van de opleiding nog niet voldoende aan te sluiten op de concrete toepassing in de praktijk. Daarom namen ze na afloop van de opleiding contact op met NOC*NSF, de hockeybond en de korfbalbond om te leren van hun ervaringen en een grote stap te zetten in het datagedreven werken binnen de Atletiekunie. In de nabespreking met NOC*NSF, is het idee ontstaan om themagroepen te vormen. In deze groepen kun je samen aan concrete praktijkcases werken. De eerste groepen starten begin 2025.
“Deze opleiding maakt ondubbelzinnig duidelijk wat de waarde van datagedreven werken is.” (Christel de Boer, KNHS)

Eye openers 

De opleiding leert analytisch denken en data op een analytische manier te gebruiken. Het draait om de juiste vragen stellen en te doorgronden wat de kern van de vraag is. Een belangrijke les voor Christel de Boer (KNHS) was dat datagedreven werken een andere manier van denken vereist. “Je leert te werken vanuit een duidelijke vraag en na te denken over wat je met het antwoord doet.” (Christel de Boer, KHHS)

Voor Christian Bessembinders (KNLTB) was een eye-opener hoe verschillend data weergegeven kan worden en hoe belangrijk de presentatie van grafieken is. Andere inzichten waren: kun je relaties tussen gegevens zien? Hoe betrouwbaar zijn je bronnen? Wat kun je echt met de data die je tot je beschikking hebt? “Je komt met data niet per se op nieuwe ideeën, maar je ziet patronen waar je iets mee kunt doen.” (Christel de Boer, KNHS) 

Vraagarticulatie 

Vrijwel alle deelnemers merkten hoe lastig het is om een goede probleemstelling te formuleren. Dat wil zeggen: eerst denken en dan pas doen. Tijdens de samenwerking in groepjes bleek hoe verschillend mensen naar problemen kijken. De opleiding heeft bij veel deelnemers hun blik op hun werk structureel veranderd. Alleen dat is al grote winst. “Datagedreven werken is een balans tussen onderzoek en onderbuikgevoel.” (Christian Bessembinders, KNLTB) 

Praktische toepasbaarheid 

Veel bonden hebben al een eigen dashboard, of werken met KISS, het rapportagesysteem dat sportbonden voorziet van inzichten in lidmaatschapscijfers.

“Alle bonden werken al met data: competitie-indelingen worden gemaakt op basis van data. Ook als je een trainer naar een cursus wilt sturen, kijk je wie welke papieren heeft en wie tijd heeft. Op basis van die data besluit je wie je het beste kunt sturen. Datagericht werken is overal.” (Eric van Breugel, KNSchaakB) 

Eric van Breugel (Schaakbond) vertelt: “Direct na de opleiding werden de jaarrapporten van NOC*NSF gepubliceerd. Wij hebben de cijfers voor de schaakbond opgevraagd en ontvingen een op-maat-gemaakte rapportage met een enorme hoeveelheid data. Deze cijfers werden zelfs persoonlijk gepresenteerd: zowel onze eigen cijfers als de vergelijking met andere bonden. Er bleken enorm veel gegevens te zijn waar wij het bestaan niet van wisten. We ontdekten dat er niet 20.000 leden, maar zo’n 100.000 mensen wekelijks schaken. We weten natuurlijk dat een deel hiervan gewoon op Chess.com zit, maar het is een enorme kans die wij nog niet op ons netvlies hadden staan.” Dit verschijnsel, dat er meer beoefenaars zijn dan de ledenaantallen doen vermoeden, treedt ook op bij andere sporten zoals boksen en karate. 

Schaduwadministraties 

Dat veel mensen het belang inzien om data te verzamelen, blijkt wel uit het grote aantal ‘schaduwadministraties’ bij bonden. Medewerkers houden bijvoorbeeld eigen overzichten bij met waardevolle data. De truc bij datagericht werken is dat je deze databronnen weet samen te voegen. Daarmee ontstaat er één grote bron waar je gericht analyses op kunt uitvoeren. Zo beschik je als bond over een grote hoeveelheid waardevolle informatie die antwoorden op de meest uiteenlopende vragen kan geven. Je kunt beter reageren op veranderingen in de markt. 

“Datagedreven werken moet niet op een enkeling rusten, maar door de hele organisatie heen stuiteren.” (Eric van Breugel, KNSchaakB)