Frans van Dijk na 25 jaar NOC*NSF met pensioen

Per 1 november is Frans van Dijk na 25 jaar, waarvan 20 jaar als prestatiemanager, met pensioen. Samen met Frans blikken we terug op zijn werk bij NOC*NSF en de Nederlandse sportwereld. Hij deelt zijn drijfveren, mijlpalen en waardevolle inzichten.

Passie voor sport

Al van jongs af aan heeft Frans een grote passie voor sport. “Sport heeft altijd mijn interesse gehad,” vertelt hij. "Als kind was ik altijd buiten en met buurtgenootjes aan het sporten". Op de middelbare school ontdekte hij dat er in sport beroepsmogelijkheden waren zoals gymleraar. Na de havo overwoog hij lichamelijke opvoeding, maar door het ontbreken van Duits bleek dat niet mogelijk en week Frans uit naar een docentenopleiding natuur- en wiskunde. Vooral omdat hij dat goed kon combineren met sport. Tijdens deze opleiding kwam hij op het spoor van de studie bewegingswetenschappen aan de VU en trok hij na zijn docentenopleiding naar Amsterdam om daar zijn studieloopbaan te vervolgen.

Naast school en studie ging verder alle tijd en aandacht uit naar een ambitieus plan. Op 17-jarige leeftijd richtte hij zijn eigen taekwondovereniging op. “Ik vond dat het beter kon in Nederland,” zegt hij. Deze vereniging, waar hij ook zelf training gaf, werd al snel een belangrijk project. Een succesvol topsportprogramma werd gerealiseerd vanuit de opbrengsten uit de breedtesportactiviteiten. "We werkten er allen onbezoldigd aan. Onze beloning haalden we uit de successen die werden behaald. Meerdere van onze sporters stonden op het podium bij EK's en WK's. Hoe gaaf is dat?".

Het bood Frans ook kansen om zich verder in de topsport te begeven. Hij werd bondscoach bij de Taekwondo Bond Nederland en startte eind negentiger jaren een gecentraliseerd programma in samenwerking met NOC*NSF en NSC Papendal. "Ik kon dat toen combineren met het directeurschap van de Gelderse Sport Federatie en dus hoefde het de bond weinig te kosten". In die tijd kwam ook de vraag van toenmalig technisch directeur NOC*NSF Joop Alberda aan Frans om in de rol van adviseur andere sporten wat te helpen in hun topsportontwikkeling. Uiteindelijk resulteerde die samenwerking in 2000 tot de vraag om fulltime bij NOC*NSF aan de slag te gaan.

Mijlpalen in de Nederlandse topsport

In de afgelopen decennia zijn er structurele voorzieningen gerealiseerd die de Nederlandse topsport doorslaggevend hebben versterkt. Frans noemt enkele van de grootste mijlpalen die de sector vooruit hielpen: de invoering van de inkomensregeling voor topsporters in 2000, de financiering van fulltime coaches en de impuls voor trainingsaccommodaties. “Dankzij die ontwikkelingen zijn er nu TeamNL centra met hoogwaardige faciliteiten waar coaches en sporters zich volledig kunnen richten op het maximale uit zichzelf halen en zich daarmee te meten met de allerbesten van de wereld.”

De kracht van samenwerking

Een thema dat voor hem steeds terugkomt, is samenwerking. “Bij stevige uitdagingen is de reflex bij partijen vaak om individueel en voor zichzelf te handelen. Maar de echte kracht van topsport moet dan juist liggen in samenwerking. TeamNL kan hier een duidelijke rol in spelen: het creëert verbinding en trots onder sporters en coaches. Samen bereik je simpelweg meer dan alleen.” Frans noemt de samenwerking binnen de Nederlandse topsportsector in vergelijking met het buitenland uitzonderlijk. “NOC*NSF werkt direct en open samen met sportbonden, wat relatief uniek is. We doen dat vanuit gelijkwaardigheid, pragmatisch, flexibel en altijd vanuit de inhoud.”

Betekenisvol werk: de bron van motivatie

Een van zijn belangrijkste lessen is het vasthouden aan de betekenis van je werk. “Bij NOC*NSF werken we voor en op het hoogste niveau van topsport. Het doel is wedstrijden winnen. Met alles wat je doet draag je bij aan onze positie op de wereldlandenranglijst. Houd voor ogen dat jouw inzet er echt toe doet en een duidelijk doel dient. Omdat we met zijn allen werken aan dat gemeenschappelijke doel, voelt het werk als een gedeelde missie in plaats van een verplichting. Hou die betekenis steeds voor ogen. Werk wordt dan iets dat je graag doet – omdat het resultaat oplevert en je daar plezier aan beleeft.”

Een ode aan de verborgen krachten

Hoewel topsport vaak draait om de mensen die zichtbaar zijn in de schijnwerpers, benadrukt Frans het belang van degenen die op de achtergrond werken. “Ik heb altijd enorm veel waardering voor de mensen die in de schaduw opereren. Daar zit zoveel kwaliteit en waarde. Het zijn collega’s die als radertjes draaien in relatieve anonimiteit, maar ze zijn essentieel voor het eindresultaat. Zij zijn de verborgen kracht van onze organisatie en verdienen absoluut de credits.”

Vooruitkijken: een leven lang topsport

Hoewel Frans met pensioen gaat, blijft hij zich inzetten voor de topsport. “Je kunt mij wel uit de topsport halen, maar de topsport niet uit mij. Ik zal nog steeds wat werkzaamheden voor NOC*NSF blijven doen en wellicht ook voor bonden in Nederland of daarbuiten. Maar ik heb ook meer tijd om mijn andere interesses te volgen. Af en toe wat langer op de fiets de wereld verkennen of mezelf verdiepen in onderwerpen die ik altijd al fascinerend vond.”

Met een brede glimlach vertelt hij over de studieactiviteiten die hij op zijn lijstje heeft staan. “Er zijn nog zoveel onderwerpen waar ik dieper in wil duiken. Van topsportcultuur tot mentale weerbaarheid of ontwikkelen van ‘antifragiliteit’. Wat me ook fascineert, is de rol van toeval. Hoeveel invloed heeft toeval werkelijk op prestaties? Is geluk toeval in je voordeel en pech toeval in je nadeel? Het is vaak gemakkelijk om iets als pech af te doen, omdat dat verantwoordelijkheid wegneemt. Maar in hoeverre is dat terecht? Wanneer moeten we verantwoordelijkheid nemen, en wanneer kunnen we iets echt als toeval beschouwen? Dat soort vragen blijven knagen.”

Na jaren van toewijding aan de Nederlandse topsport is één ding duidelijk: zijn bijdrage en visie zullen nog lang doorklinken in de fundamenten van topsport in Nederland. Ook blijft zijn zoektocht naar betekenis en samenwerking buiten de sport voortleven.