Prestatiemanager Kamiel Maase over project ‘vrouwelijke sporter’

‘Taboes doorbreken en meer onderzoek nodig’

“Het doel is om vrouwelijke sporters net zo goed te kunnen adviseren en begeleiden als hun mannelijke collega’s. Daar is gedegen onderzoek en vooral concrete actie voor nodig op sporttechnisch terrein.” Dat zegt Kamiel Maase,  lid van het High Performance team van NOC*NSF en verantwoordelijk voor het thema de vrouwelijke sporter.  Als prestatiemanager kennis, onderzoek en ontwikkeling, signaleert hij blinde vlekken in de (top)sport voor de specifieke onderwerpen waar vrouwelijke sporters mee te maken krijgen en last van kunnen hebben.

Wat zijn de belangrijkste ‘blinde vlekken’ als het gaat om vrouwelijke sporters?

Kamiel Maase: “Op Sportcentrum Papendal is daar vorig jaar een enquête over gehouden onder de sportsters in de topsportprogramma’s op Papendal. Daar kwam bijvoorbeeld uit dat bekkenbodemproblemen en zadelpijn – als gevolg van veel fietstrainingen – veel voorkomen maar bij de staf onvoldoende bekend zijn. Ook voor specifieke blessures, zoals bijvoorbeeld borstblessures, is te weinig aandacht. Deze inzichten komen overeen met recente internationale publicaties.” Daarnaast noemt hij fysieke verschillen als hormooncyclus en andere verhoudingen tussen spier- en vetweefsel.

Hoe is het mogelijk dat er zo weinig aandacht is voor de specifieke aspecten van het vrouwenlichaam in de sport?

“Dat is tweeledig,” aldus Kamiel Maase. “Er is bij wetenschappelijk onderzoek in de sport – of het nou gaat om fysiologie, voeding of prestatiegedrag – vrijwel alleen gekeken naar een mannelijke populatie tussen de 18 en 35 jaar. Onderzoekers streven naar evidence based onderzoek en willen hun resultaten vergelijken met eerdere resultaten; ze sluiten dus aan bij de bestaande wetenschappelijke kennis en literatuur.”

Een tweede reden is het taboe op veel ‘vrouwenzaken’ waardoor belangrijke aspecten onbesproken en onderbelicht blijven. Uit de diverse onderzoeken blijkt dat vrouwen (zowel in de topsport als breedtesport) het erg lastig vinden om met bijvoorbeeld trainers te spreken over bijvoorbeeld menstruatie of bekkenbodemproblemen. Dat geldt overigens ook andersom: ook coaches, meestal mannen, zullen over deze onderwerpen niet snel het gesprek beginnen.

Kamiel Maase: “Neem borstblessures; die leken volgens velen niet voor te komen. Wat bleek? Voor alle sportblessures in de topsport-programma’s zijn registratiecodes. Voor borstblessures bij vrouwen bestond die simpelweg nog niet. We moeten er stap voor stap naar toe  werken dat vrouwen zich comfortabel genoeg voelen dergelijke blessures wél te melden – en partijen er natuurlijk aanspreken op zaken als registratiecodes op orde hebben.”

Wat zijn de grootste taboes en hoe kun je die doorbreken?

“Naast de menstruatie(cyclus) zijn dat zeker ook zadelpijn – echt een probleem als je ziet hoeveel fietstrainingen er zijn in sommige programma’s – en ongewenst urineverlies. In sporten als bijvoorbeeld het turnen, hebben veel jonge vrouwen daar last van. Dat zijn echt zaken om veel meer onderzoek naar te doen zodat we vrouwelijke sporters veel beter kunnen adviseren. En door er meer over te praten, meer aandacht aan te geven, hopen we de taboes in ieder geval te verkleinen. Voorlichting is een sleutelwoord.”

Ondanks het feit dat er dus veel verbetering mogelijk is in begeleiding en advisering, doen vrouwen in de topsport het erg goed!

Kamiel Maase (lachend): “Ja, de Nederlandse vrouwen in de topsport doen het erg goed. Maar het kan nog beter denk ik en dat verdienen ‘onze’ vrouwen! Internationaal gezien loopt de vrouwelijke concurrentie bijvoorbeeld sneller in op de Nederlandse prestaties dan bij de mannen. Onze doelstelling is daarom: meer voorlichting over specifiek vrouwelijke gezondheidszaken, concrete service, goede doorverwijzing naar specialisten bij medische klachten en stevig inzetten op praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek onder vrouwelijke sporters.“