Toename meldingen grensoverschrijdend gedrag in de sport in 2020

In 2020 werden er in totaal 577 meldingen gedaan van grensoverschrijdend gedrag in de sport. Een stijging van 4,7% ten opzichte van beginjaar 2019. Mede als gevolg van de voortdurende publiciteit over grensoverschrijdend gedrag in de sport ligt deze stijging in lijn der verwachting. Bovendien weten steeds meer mensen het Centrum Veilige Sport of een van de samenwerkingspartners te vinden. Er is sprake van een stijgende meldingsbereidheid. Dat blijkt uit het jaarverslag 2020 van het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN), dat aan NOC*NSF is aangeboden.

In het eerste volledige jaar in werkzaamheden en rapportage heeft het CVSN verder gebouwd op het fundament dat de sport de jaren ervoor heeft gelegd. Het kenniscentrum voor preventie en signalen op het gebied van integriteit in de sport laat zowel een groei zien in casuïstiek als in professionaliteit.

"Eind 2017 gaf de Commissie de Vries ons de aanbeveling om een centrum voor veilige sport op te richten. In ieder geval in het begin binnen NOC*NSF en onder de verantwoordelijkheid van de algemeen directeur. Ik heb er geen moment spijt van gehad dat we deze aanbeveling vrijwel letterlijk hebben opgevolgd", aldus Gerard Dielessen, de per 1 oktober aanstaande vertrekkende algemeen directeur van NOC*NSF.

Meeste meldingen vanuit breedtesport

Van alle meldingen kwamen de meeste meldingen uit de breedtesport. De groep van kaderlid/coach/trainer van de vereniging werd het meest aangewezen als beschuldigde. 58% van de beschuldigden is 30 jaar of ouder, 60% van de slachtoffers is minderjarig. Zorgelijke percentages aldus het CVSN. Het grensoverschrijdend gedrag had in de meeste gevallen betrekking op intimidatie en/of machtsmisbruik, fysieke seksuele intimidatie en incidenten waar sociale media betrokken is.

NOC*NSF voorzitter Anneke van Zanen-Nieberg ziet de grote waarde van dit jaarverslag: "Het jaarverslag CVSN geeft goed inzicht in de uitdagingen waar we als sportsector voor staan. Elke melding is er in feite één te veel, goed dat CVSN deze individueel oppakt. Erg belangrijk voor de toekomst is dat we, mede op basis van de informatie uit dit jaarverslag, gericht doorpakken om met de sportbonden heldere regels af te spreken zodat we grensoverschrijdend gedrag kunnen voorkomen."

Veilig sporten en corona

Net als de gehele sportsector heeft ook het CVSN de invloed van de coronapandemie ervaren. Dit bleek onder meer uit een lichte stijging van het aantal meldingen na sluiting van de sport door de coronamaatregelen en na het weer openen van accommodaties. Een verklaring van het CVSN voor dit effect is dat sporters bij het terugkeren naar hun sport het voorgaande gedrag mogelijk anders beoordelen en toch besluiten melding te doen.

Daarnaast geven de minimale aanwezigheid van volwassenen, het sluiten van kleedkamers en geen ouders langs de lijn ruimte voor onveilige situaties. Het CVSN heeft verschillende tips en aanbevelingen opgesteld over hoe ouders en kinderen hiermee kunnen omgaan.

Turnen: intimidatie en machtsmisbruik

De eerste maanden van 2020 werd wereldwijd steeds meer aandacht gegeven aan gebeurtenissen van intimidatie en machtsmisbruik rondom het turnen en andere gymnastische sporten. Ook in Nederland kwam er een toename van meldingen vanuit de turnwereld, zowel bij de KNGU als bij het CVSN.

Discriminatie - Black lives matter

De 'Black Lives Matter'-beweging had ook zijn effect op de sport. Verschillende sporters zochten de media op met eigen ervaringen als het gaat over uitsluiting op grond van huidskleur of culturele achtergrond. Deze beweging heeft echter niet tot een significante stijging van het aantal meldingen geleid.

Kansen en uitdagingen

Het Centrum Veilige Sport Nederland raadt alle sportorganisaties aan grensoverschrijdend gedrag en sociale veiligheid hoog op de agenda’s te houden. Dat is ook nodig. Miriam Reijnen, coördinator van het Centrum Veilige Sport, geeft aan: "Wij zien dat er nog steeds zaken niet via het tuchtrecht opgevolgd kunnen worden omdat de beschuldigde niet onder het tuchtrecht valt. Wij pleiten ervoor dat nu overal goed te regelen."

Het Centrum constateert bovendien dat de informatievoorziening richting melders verbeterd kan worden. Ook geeft het CVSN in het jaarverslag aan dat verenigingen nog beter gebruik kunnen maken van de tuchtmogelijkheden en de meldplicht voor bestuurders en begeleiders. Bijvoorbeeld in de situatie dat een sporter zelf geen melding wil maken, maar de vereniging wel op de hoogte is van de overtreding. De vereniging kan in dat geval ook zelf melding maken, bijvoorbeeld als er een gevaar bestaat voor andere sporters. En advies inwinnen hoe met de situatie om te gaan en onrust te voorkomen.

Het CVSN werkt ook in de toekomst graag samen met de sportbonden. Samen kun je ervoor zorgen dat op steeds meer verenigingen het gesprek over veiligheid gevoerd wordt en preventieve activiteiten worden ondernomen bijvoorbeeld via de campagne 'Blijf je stil of praat je erover?'.