Jeugdschaakclub Op Eigen Wieken in Leiden biedt schaken aan voor jeugdleden van 5 tot en met 16 jaar, met een sterke focus op persoonlijke aandacht en clubgevoel. Door elementen van teamsport toe te passen in een individuele sport, zoals teamtoernooien en gezamenlijke activiteiten, weet de club een hechte community te creëren. De club werkt met kleine groepen, gecertificeerde begeleiders en een doordachte doorstroom naar de seniorenvereniging Philidor. Deze aanpak zorgt voor betrokken leden, veel vrijwilligers en een lange wachtlijst.
Aanleiding
De vereniging kent al jaren een natuurlijke golfbeweging in het aantal leden, zonder directe aanleiding om rigoureuze veranderingen door te voeren. Tijdens de coronaperiode is het aanbod volledig digitaal doorgegaan, wat de continuïteit heeft gewaarborgd. Een extra duwtje in de rug kwam van de Netflix-serie The Queen’s Gambit, die de populariteit van schaken een boost gaf. Toch blijft de club trouw aan haar oorspronkelijke aanpak: kinderen op een persoonlijke en plezierige manier leren schaken.
Doel en doelgroep
Het doel van Op Eigen Wieken is om kinderen in een veilige, ongedwongen sfeer te leren schaken, met nadruk op plezier, persoonlijke groei en clubbeleving. De doelgroep bestaat uit jeugdleden van 5 t/m 16 jaar. Om de kwaliteit en aandacht te waarborgen, is bewust gekozen voor een ledenstop. Kinderen die zich ontwikkelen, kunnen sneller doorstromen naar een volgend niveau, waarbij hun leerroute individueel gevolgd wordt.
Concept
Op clubavonden (dinsdag en vrijdag) krijgen kinderen in groepen van maximaal twaalf les van twee of drie begeleiders. Deze zijn veelal gecertificeerd, of gekoppeld aan iemand die dat is. De lessen volgen de stappenmethode, met duidelijke structuur en ruimte voor persoonlijke ontwikkeling.
Na de les spelen de kinderen competitie, verdeeld op niveau. Dat verhoogt het spelplezier. Door het ‘vier op een rij’-format en deelname aan teamtoernooien zoals de Groene Hart Cup, wordt het teamgevoel versterkt. Buiten het bord zijn er activiteiten zoals filmavonden en speurtochten, om de sociale binding te vergroten.
Ook ouders en oud-leden blijven vaak betrokken als vrijwilliger. En de samenwerking met seniorenschaakclub Philidor zorgt voor een zachte landing als kinderen doorstromen naar het volwassenenschaak.
Bij Op Eigen Wieken draait het om meer dan alleen leren schaken, de club heeft daarom een doordacht concept opgebouwd. Op de clubavonden, dinsdag en sinds enige tijd ook vrijdag, krijgen de kinderen schaakles in kleine groepen van maximaal twaalf. Deze groepen zijn ingedeeld op spelniveau. Elke groep krijgt les van twee tot drie begeleiders, die bestaan uit een mix van gecertificeerde trainers en ervaren vrijwilligers. Een vrijwilliger zonder certificering wordt altijd gekoppeld aan een gecertificeerde collega, zodat de kwaliteit van begeleiding gewaarborgd blijft.
De lessen worden gegeven volgens de stappenmethode, een beproefd systeem dat werkt in niveaus van stap 1 tot stap 6. Gemiddeld duurt een stap een anderhalf jaar. Na afloop van een periode kunnen de kinderen examen doen. Als een kind zich sneller ontwikkelt, kan het op advies van de trainer ook tussentijds doorstromen naar een hoger niveau. Zo krijgt ieder kind een leerroute op maat. Na de lessen is het tijd voor interne competitie. Hierbij worden de kinderen telkens opnieuw ingedeeld op basis van hun prestaties, zodat ze steeds tegenstanders van vergelijkbaar niveau treffen. Deze aanpak verhoogt het spelplezier en voorkomt frustratie of verveling.
Uniek aan het concept is het toevoegen van teamsport-elementen binnen een individuele sport. Kinderen spelen bijvoorbeeld regelmatig in een vier-op-een-rij-format, waarbij hun resultaten samen het teamresultaat bepalen. Daarnaast kunnen zij deelnemen aan externe teamtoernooien, zoals de Groene Hart Cup, waarbij ze uitkomen in herkenbare clubshirts. Dat versterkt de onderlinge verbondenheid en trots.
Naast het schaakgedeelte organiseert de club regelmatig activiteiten die gericht zijn op teambuilding en het versterken van het clubgevoel, zoals filmavonden en speurtochten. Deze activiteiten zorgen ervoor dat kinderen niet alleen als schakers, maar ook als teamleden en vrienden met elkaar optrekken.
Tot slot is de club sterk verbonden met de Leidse seniorenschaakclub Philidor. Vrijwilligers van Philidor helpen bij de jeugdclub, en veel jeugdleden stromen na hun zestiende door naar deze vereniging. De overstap gebeurt vaak in groepjes, wat de sociale overgang vergemakkelijkt en de kans vergroot dat kinderen blijven schaken. Veel oud-leden blijven bovendien als vrijwilliger actief bij de jeugdclub, waardoor de cirkel van betrokkenheid rond is.
Leerpunten en uitkomsten
- Persoonlijke aandacht loont: kinderen voelen zich gezien en groeien sneller in hun spel én zelfvertrouwen.
- Teamsport in een denksport: door competitieformats en clubactiviteiten ontstaat er een sterk clubgevoel.
- Continuïteit en doorstroom: veel jeugdleden maken de overstap naar de seniorenclub, vaak als groepje.
- Vrijwilligers als sleutel: ouders en oud-leden zorgen voor continuïteit en binding.
- Structuur en professionalisering: met een heldere methodiek, VOG’s en gecertificeerde begeleiding is er rust en kwaliteit.
De club heeft niet alleen veel leden en vrijwilligers, maar vooral ook enthousiaste kinderen die met plezier naar de club komen. De succesformule? Een slimme combinatie van structuur, persoonlijke aandacht en een clubcultuur waar iedereen welkom is.
