Bewustwording als basis: vrijwilligers in gesprek over sociale veiligheid

Volleybalvereniging Trivos, basketbalvereniging Wyba en handbalvereniging The Flyers delen niet alleen een sporthal, maar sinds kort ook een gezamenlijke ambitie: werken aan sociale veiligheid binnen hun clubs. Onlangs organiseerden zij samen daarom een avond voor hun vrijwilligers, met workshops van het programma Onze Club is van Iedereen. Carlien, voorzitter van The Flyers, vertelt over het initiatief, de impact en het belang van bewustwording. 

Gezamenlijk optrekken
De drie clubs hebben regelmatig contact over praktische zaken, maar sinds kort ook over een belangrijk thema: sociale veiligheid. Alle drie hebben ze inmiddels een vertrouwenscontactpersoon aangesteld, die elkaar weten te vinden en samen optrekken in dit relatief nieuwe onderwerp. “We zijn allemaal nog lerende,” vertelt Carlien. “Juist daarom is het belangrijk om dit samen op te pakken en van elkaar te leren.”

De vertrouwenscontactpersonen van Trivos kwamen de workshops van Onze Club is van Iedereen op het spoor en namen het initiatief om een gezamenlijke avond te organiseren. “Eerst keken we met de hele groep de theatervoorstelling Onze club is van iedereen. Daarna splitste de groep in tweeën en kon je aansluiten bij de VR-sessie Met andere ogen of kon je napraten over de voorstelling met de organisatie en spelers.” 
 

Bewustwording als eerste stap 
Voor Carlien was het doel van de avond helder: bewustwording creëren. “Als je het over grensoverschrijdend gedrag hebt, denk je al snel aan de voorbeelden uit de media. Het is makkelijk om je daarvoor af te sluiten en te denken ‘dat speelt hier niet’. Maar grensoverschrijdend gedrag is veel breder dan dat. Het zit ook in kleine dingen, in de groepsdynamiek, in uitsluiting.” De workshops hielpen om dat inzichtelijk te maken. “Door samen te praten over wat je hebt gezien, ontdek je niet alleen hoe anderen erin staan, maar ook hoe je er zelf in staat en wat je herkent. Niet alleen op de club, maar ook privé, of van vroeger, of van je werk.” Dat gesprek is al een belangrijke stap richting bewustwording, vertelt Carlien. “Uiteindelijk denk ik dat grensoverschrijdend gedrag overal voorkomt, je moet het alleen weten te herkennen.” 
 
Herkenning en openheid 
Tijdens de avond was Carlien positief verrast door de open houding van de vrijwilligers. “De voorstelling vergroot dingen uit, dus ik was bang dat dat het beeld juist zou bevestigen dat dit soort situaties niet op onze club voorkomen. Maar je zag dat iedereen zich er toch op een bepaalde manier in herkende. Dat maakte indruk.” 

Terwijl de vrijwilligers met elkaar in gesprek gingen ontstonden er goede discussies, waar ook de workshopleiders bij konden helpen. “Als kinderen ouder worden gaan ze groepjes vormen. Daar vallen dan soms mensen buiten. Hoe ga je daarmee om als trainer? Dat kan best lastig zijn omdat het ook een beetje bij de ontwikkeling van een kind hoort. Je hoeft elkaar niet allemaal leuk te vinden. Maar het gaat uiteindelijk om een basishouding waar je als trainer mee aan de slag kan. Dat hoeft niet door iedere opmerking te bespreken, maar kleine dingen kunnen al het verschil maken, zoals naast iemand staan of door bepaalde voorbeelden te geven. Dat soort tips zijn heel waardevol.” 

Van vrijwilligers naar leden 
Carlien benadrukt dat voor nu de focus blijft liggen op het creëren van bewustwording onder de vrijwilligers. “Vrijwilligers zijn de ogen en oren van de club. Het is belangrijk dat zij situaties kunnen herkennen én bespreekbaar kunnen maken.” De volgende stap is om ook de leden erbij te betrekken. “Maar dat moet wel op het juiste moment. Als mensen het probleem niet herkennen, voelen ze ook geen urgentie. En ik merk dat het nu nog niet voldoende leeft binnen de club. Ik kan dan wel een beleid invoeren, maar het moet ook gedragen worden.” 
 
Carlien benadrukt dat het onderwerp bespreekbaar moet zijn zonder dat het meteen zwaar wordt. Daarom kiest de club voor een geleidelijke aanpak. “We willen iedereen meenemen in het onderwerp: wat speelt er? Wat zie jij als trainer? Wat missen we misschien nog? Wat werkt, en wat vooral niet?” De vertrouwenscontactpersonen spelen hierin een sleutelrol. “Het dialoog met iedereen voeren is misschien een heel langzaam proces, maar vanuit ons een hele bewuste keuze. Uiteindelijk past dat bij onze club.” 

Succesfactoren van dit praktijkvoorbeeld

• Samenwerking: je hoeft het niet alleen te doen. Leer van elkaar en trek met elkaar op waar mogelijk.
• Bepaal je eigen tempo: er zijn veel wegen die naar Rome leiden. Kijk goed wat erbij de club past.
• Het gesprek voeren: betrek je leden, vrijwilligers of trainers bij de plannen. Dat zorgt ervoor dat het beter gedragen wordt.