Hoe zorg je ervoor dat er binnen jouw bond niet alleen data worden verzameld, maar dat deze ook daadwerkelijk iets opleveren? Door de juiste stappen te zetten in het structureren en delen van data, kun je als bond meer impact maken. Wij spraken met Data-architect Tim Heeres over zijn rol binnen NOC*NSF, de noodzaak van heldere definities en het belang van datagedreven werken bij bonden.
De overstap van sportbond naar NOC*NSF
Tim begon zijn datacarrière bij een sportbond en maakte recent de overstap naar NOC*NSF. "Het voelde voor mij als een natuurlijke volgende stap. Binnen mijn bond hield ik me bezig met het ontsluiten van gegevens uit de database om te onderzoeken hoe we deze konden inzetten voor BI-oplossingen. Dit leverde waardevolle inzichten op in trends en de historie van ledenaantallen en verenigingen. Gaandeweg groeide het besef dat deze aanpak ook andere bonden zou kunnen helpen. De overstap naar NOC*NSF, dat een verbindende rol speelt tussen de verschillende sportbonden, biedt de kans om breder samen te werken en meer mensen te ondersteunen bij hun data-vraagstukken."
De rol van een data-architect
Bij NOC*NSF werkt Tim als data-architect, maar wat houdt deze functie precies in? Tim legt het uit: "Een data-architect is een beetje het geweten van een organisatie op data-gebied. Hij bewaakt de principes die zijn vastgesteld voor het inrichten en onderhouden van databestanden. We stellen op basis daarvan nauwgezet vast wat de eigenschappen van de verschillende gegevens van de bond zijn. En ook hoe een object uit die gegevensset interacteert met een object uit een andere gegevensset. Heb je dit eenduidig vastgesteld, dan kun je veel beter services aan elkaar leveren en afspraken met elkaar maken."
Om dit te verduidelijken geeft Tim een voorbeeld: "Wat is een Duitse auto? Is dat een auto van een Duits merk, of een auto met een Duits kenteken? Het is belangrijk om te laten zien dat in het eerste geval de maker Duits is en in het tweede geval de registratie Duits is. Hiermee voorkom je dat je elkaar verkeerd begrijpt." Dit principe is ook van toepassing op sportbonden. "Wat is bijvoorbeeld een lid? Werk je bij NOC*NSF, dan denk je wellicht aan een bond. Maar ben je bestuurslid van een sportvereniging, dan is een lid een natuurlijk persoon. Als data-architect analyseer ik de waarden die gelden voor de gegevens die wij met ons allen vaak gebruiken. Hoe we iets ‘noemen’ is trouwens veel minder interessant dan dat wat we met een zogeheten objecttype bedoelen."
In het model laten we bovendien zien hoe een relatie tussen gegevenssets in elkaar zit. Hiermee leggen we de basis voor datagedreven werken en zorgen we ervoor dat bonden met elkaar en met NOC*NSF kunnen spreken, analyseren, sturen en doelen vaststellen.
Begrijpelijke taal
Tim benadrukt dat het niet nodig is voor iedereen om vaktermen zoals entiteiten, objecten en objecttypen te kennen voordat ze over data kunnen praten. "Nee, dat is gelukkig niet nodig. Natuurlijk zijn deze termen belangrijk, maar het allerbelangrijkste is dat we elkaar goed begrijpen. Dat betekent dat ik soms net zo lang blijf doorvragen tot we allemaal precies weten waar we het over hebben. En dan het liefst in begrijpelijke taal."
Bij gesprekken met andere dataprofessionals en leveranciers van systemen is jargon echter wel van belang. "Het gebruik van jargon zorgt ervoor dat we precies kunnen aangeven wat we bedoelen en wat we nodig hebben."
Datagedreven werken
Veel bonden erkennen de waarde van datagedreven werken en leggen veel gegevens vast. Deze gegevens komen nagenoeg allemaal voort uit interne bedrijfsprocessen. Ieder bond is zelf verantwoordelijk voor deze en daarom wordt deze op verschillende manieren opgeslagen, variërend van uitgebreide ledenadministratiesystemen tot eigen spreadsheets. Dit leidt ertoe dat bonden allemaal hun eigen ‘datataal’ spreken, zowel op technisch vlak als qua betekenis. "Als data-architect zorg ik ervoor dat bonden hun data op dezelfde wijze kunnen ordenen en zo beter met elkaar kunnen samenwerken aan sportbrede vraagstukken."
In jargon heet het vermogen om samen te kunnen werken ‘interoperabiliteit’. Het is overigens niet erg om verschillen te hebben, als maar duidelijk is wat die verschillen zijn.
Het verbeteren van datakwaliteit
Data verzamelen is geen doel op zich. Het moet leiden tot maatschappelijke, commerciële en sportieve impact. “Het is als bond nuttig om na te denken over het doel dat je met jouw data wil bereiken. Wil je iets weten over de leeftijdsopbouw van sporters? Of wil je weten waar je nieuwe leden zou kunnen vinden? Hiermee krijgt het verzamelen en analyseren van data een doel, en ontwikkel je een gemeenschappelijk kader. Deze noodzaak is een drijfveer om te werken aan een hogere datakwaliteit en efficiënter datagedreven werken."
Governance is key
Naast de verschillende tools die er zijn om de datakwaliteit te verbeteren, is het inrichten van data-governance cruciaal. "Een data-eigenaar bepaalt wie iets met gegevens mag doen, wat de kwaliteitsvereisten zijn en waarvoor gegevens gebruikt mogen worden. Governance is dus feitelijk het afkaderen van het gebruik van de data. Je wilt dat alleen de juiste mensen gegevens mogen inzien of wijzigen. Daarom is het belangrijk dat binnen de bond duidelijk is wie verantwoordelijk is voor de data en welke afspraken hierover zijn vastgelegd. Hiermee voorkom je dataverlies, datavervuiling of een datalek."
Tim voegt daaraan toe: "Dit hoeft overigens niet moeilijk te zijn, je kunt er vrij snel mee beginnen. Dit vraagt niet meteen iets technisch, het is vooral een organisatorische inspanning. Mijn advies aan leidinggevenden binnen bonden is dan ook om goed na te denken over hun rol in het verbeteren van datakwaliteit en datagedreven werken, en dit zo snel mogelijk vast te leggen.”
"De voordelen van datagedreven werken worden pas zichtbaar als je het ook echt gaat doen. Met goede data en goede analyses leer je de wereld vanuit een ander perspectief bekijken. Het verrijkt je blik op de wereld en vergroot de mogelijkheden om weloverwogen en gefundeerd beslissingen te nemen."
Naar een gezamenlijke toekomst
NOC*NSF ondersteunt bonden bij hun inspanningen om de kwaliteit van hun data structureel te verbeteren. Met het project Doorontwikkeling Data Infrastructuur, dat tot einde 2026 loopt, wil NOC*NSF met alle aangesloten bonden (groot of klein) basisgegevens op het gebied van lidmaatschappen, verenigingen en sportlocaties kunnen uitwisselen. Zo werken we gezamenlijk aan een gezond sportklimaat in heel Nederland.
Wil je meer weten? Stuur dan een e-mail aan jouw NOC*NSF-accountmanager, die bespreekt graag met je welke stappen jouw bond kan nemen.
