Terugblik en vooruitblik: waar zet de Atletencommissie zich komend jaar voor in?

Als Atletencommissie van NOC*NSF vertegenwoordigen wij de stem van topsporters binnen het topsportbeleid van NOC*NSF. Veel van het werk dat wij als actieve en recent gestopte topsporters doen is niet zichtbaar, maar daarmee zeker niet onbelangrijk. Daarom nemen we jullie graag mee in onze activiteiten van het afgelopen en het aankomende jaar.

Terugblik 2022

In 2022 begonnen we met een nieuwe voorzitter, vicevoorzitter, penningmeester en zes nieuw verkozen leden. Terwijl twee van ons (Kimberley Bos en Barbara van Bergen) eerst nog moesten presteren op respectievelijk de Olympische en Paralympische Winterspelen, ging de rest voortvarend aan de slag. Sindsdien zijn wij rondom een hoop verschillende zaken actief geweest. Een aantal daarvan hebben voor ons extra prioriteit, namelijk: het verbeteren van het topsportklimaat binnen de Nederlandse sportbonden, het versterken van de atletenvertegenwoordiging binnen topsportprogramma’s en de voorbereiding van de Spelen in Parijs (zie vooruitblik).

Maar er gebeurde nog veel meer het afgelopen jaar waar wij trots op mogen zijn. Zo wordt in samenwerking met TeamNL@work het groepsprogramma voor (inter)nationaal besturen voor atletenvertegenwoordigers aangepast . Hierdoor kunnen de atletencommissies binnen de Nederlandse bonden worden versterkt. Ook organiseerden we een netwerkbijeenkomst voor atletenvertegenwoordigers van verschillende sporten bij King of the Court. Daarnaast hebben we adviezen gegeven over de (financiële) voorzieningen voor sporters. en waren we betrokken bij de evaluaties van de Spelen. We versterkten onze eigen communicatie via de website en social media en dachten mee over de marketing van TeamNL en hoe dit overkomt op sporters. Ook zijn we nauw betrokken bij de kwartaaloverleggen van de Dopingautoriteit om advies te geven over zaken die belangrijk zijn voor sporters zoals dopingcontroles en het invullen van whereabouts.

Daarmee hebben we het topsportbeleid van NOC*NSF versterkt en ervoor gezorgd dat het belang van topsporters telkens wordt meegenomen. Toch zijn er ook dingen die we graag anders hadden gezien, zo vonden wij het teleurstellend dat topsporters niet meer welkom waren op het NOS NOC*NSF Topsportgala, voor velen een unieke avond om met andere sporters het sportjaar te vieren. Ook zijn in onze ogen de sporters niet voldoende meegenomen in de evaluatie van de afgelopen Spelen in Tokio en Beijing. De komende jaren worden wij daarom betrokken bij de opzet voor de evaluatie van toekomstige Spelen. We zullen ons vol in zetten om ervoor te zorgen dat TeamNL haar sporters op een passende manier eert en waardeert, waarbij ontmoeting tussen sporters een grote meerwaarde heeft.

Vooruitblik 2023

In 2023 zullen we ons blijven inzetten om onder andere 1) het topsportklimaat binnen de topsportprogramma’s (verder) te verbeteren, 2) de atletenvertegenwoordigingen binnen bonden te versterken en 3) de voorbereidingen richting de Spelen van Parijs in goede banen te leiden.

1. Veilig Topsportklimaat 

Topsport draait om presteren en elke topsporter wil niets anders dan goede resultaten halen. Maar topsporters zijn ook mensen en dat mogen we binnen het topsportbeleid en topsportprogramma’s nooit uit het oog verliezen. Het afgelopen jaar hebben we bij meerdere bonden gezien dat sporters zich niet altijd veilig voelen in het huidige sportklimaat . Ook wij hebben meerdere keren de vraag gekregen of de Nederlandse top 10-ambitie wel samengaat met een veilig sportklimaat. Wij zijn er heilig van overtuigd dat dit kan, sterker nog: wij denken dat een veilig sportklimaat de resultaten alleen maar ten goede zal komen.

Toch moeten we kritisch zijn. Want hoe ambitieuzer en professioneler we worden op systeemniveau, hoe scherpe we moeten kijken of dit niet ten koste gaat van het sportklimaat en de omgang met de individuele sporter. Wij benadrukken al meerdere jaren dat dit thema leeft en hadden hier goede gesprekken over met onder andere directeur topsport André Cats. In deze gesprekken benadrukken we de unieke, maar kwetsbare positie van topsporters. Topsporters, die in tegenstelling tot een coach of de technische staf, geen officiële werknemers zijn en daarmee niet dezelfde rechten en plichten hebben. Tegelijkertijd zijn topsporters wel afhankelijk van coaches om bijvoorbeeld een plekje in het team te bemachtigen, of voor een uitzending naar een toernooi.

Ook pleiten we voor duidelijke evaluatiestructuren binnen sportbonden. Binnen teveel bonden wordt nog niet of nauwelijks structureel geëvalueerd met sporters over het topsportprogramma, het sportklimaat, de coaches en de staf. Hiermee creëer je een situatie waarin enkel resultaten leidend zijn en kleine (of grote) misstanden minder snel boven water komen. Ook pleiten wij voor duidelijke kaders en gedragsnormen binnen bonden, zowel voor de begeleiding als voor de sporters zelf.

We zijn dan ook blij dat dit thema hoog op de agenda staat binnen NOC*NSF en dat serieuze plannen gemaakt zijn om stappen te zetten. Aankomend jaar blijven wij het gesprek voeren en houden we scherp in de gaten of de goede plannen ook leiden tot het gewenste resultaat. Dit moet vooral een traject worden van NOC*NSF samen mét de Nederlandse bonden binnen de topsportprogramma’s. Ga binnen de topsportprogramma’s over dit thema in gesprek met de sporters. Een goede communicatie is hierbij essentieel. Te vaak wordt nog over de sporters gesproken in plaats van mét de sporters.

2. Versterken van atletenvertegenwoordiging binnen bonden

Waar wij de belangen van topsporters binnen NOC*NSF vertegenwoordigen, is het nog veel belangrijker dat binnen sportbonden de topsporters betrokken worden in het beleid en de uitvoering van de topsportprogramma’s. In 2021 is tijdens de Algemene Vergadering van NOC*NSF besloten dat elke bond vanaf 2024 een gedragen atletenvertegenwoordiging moet hebben. Dit is een mijlpaal, iets waar de Atletencommissie en NL Sporter gezamenlijk jarenlang voor hebben gepleit. Want nog steeds hebben veel sportbonden geen gedegen atletenvertegenwoordiging en worden besluiten genomen zonder de topsporters hierin te horen. Denk hierbij aan selectiecriteria, voorzieningen, normen en limieten voor grote toernooien, de topsportovereenkomst tussen bond en sporter, commerciële ruimte voor sporters en allerlei andere zaken.

NOC*NSF heeft in samenwerking met NL Sporter en ons een digitaal magazine ontwikkeld voor bonden, topsporters en atletenvertegenwoordigers. In dit magazine kunnen zowel de bond als (beginnende) atletenvertegenwoordigers een stappenplan doorlopen om een atletenvertegenwoordiging op te zetten ofwel door te ontwikkelen. Ook zijn er voorbeeldstatuten en reglementen in opgenomen. We raden zowel bonden als atleten aan om hier gebruik van te maken

Hoe de atletenvertegenwoordiging precies is vormgegeven zal binnen elke bond net anders zijn, maar het is van groot belang dat dit goed wordt vastgelegd én uitgevoerd. Dit vraagt een professionaliseringsslag vanuit bonden, maar ook vanuit sporters. Waar nodig zullen wij komend jaar sporters bijstaan in de uitvoering hiervan.

3. Op weg naar Parijs!

Parijs is misschien nog ver, maar zo zal het voor veel sporters niet voelen! Deze cyclus telt namelijk slechts drie in plaats van vier jaar. Dit betekent dat voor velen aankomend jaar een kwalificatiejaar wordt. Ook de voorbereidingen vanuit TeamNL zijn in volle gang.

Wij hebben als Atletencommissie inmiddels kennisgemaakt met de Chef de Missions en gesproken over de eerste plannen vanuit TeamNL voor Parijs. Dit zijn plannen omtrent de begeleiding, het gebouw in het dorp, de reis, de voorzieningen en alles wat daar verder bij komt kijken. Wij blijven hierin het belang van de topsporter benadrukken. Denk hierbij aan de beleving van de Spelen, het reizen, de commerciële verplichtingen, communicatie, de mentale begeleiding, nazorg en een goede evaluatie.

Ook internationaal zullen er richting Parijs weer een aantal grote thema’s opspelen die wij nauwlettend in de gaten houden. Zoals het wel of niet deelnemen van de Russen vanwege de oorlog in Oekraine, de ruimte die sporters krijgen om sponsoruitingen te doen (Rule 40) en de ruimte die sporters krijgen om politieke statements te maken (Rule 50). Over deze zaken worden wij geregeld geüpdate door het IOC en IPC tijdens calls met atletenvertegenwoordigers vanuit de hele wereld. Hierbij kijken we constant wat eventuele wijzigingen betekenen voor de Nederlandse sporters en hoe TeamNL hiermee om moet gaan.

Kortom, er is genoeg te doen voor ons als Atletencommissie. En dit doen we het liefst zoveel mogelijk samen met de Nederlandse topsporters. Wil jij als topsporter meedenken of heb je vragen aan ons? Wil jij hulp bij het opzetten van een atletenvertegenwoordiging binnen jouw bond? Of wil je sparren over een situatie binnen jouw sportbond? Neem dan vooral contact op met ons via: atletencommissie@nocnsf.nl

Succes én veel sportplezier aankomend jaar!