Anton Geesink

Naam: Anton Geesink 
Geboren: 6 april 1934 te Utrecht
Overleden: 27 augustus 2010 te Utrecht
Sport: judo

Olympische Spelen XVIII Tokyo 1964
Onderdeel: alle categorieën
Prestatie: goud

Anton Geesink is een van Nederlands grootste sporthelden. Zo werd de judoka driemaal wereldkampioen en 21 maal Europees kampioen. Bij de Olympische Spelen van 1964 in Tokio behaalde de zwaargewicht één van de meest indrukwekkende successen uit de Nederlandse sportgeschiedenis. Hij versloeg de Japanner Akio Kaminaga op eigen bodem en was de eerste niet-Aziatische olympisch kampioen judo.

Met de zege dompelde hij de gehele Japanse natie in rouw. Tegelijkertijd dwong hij groot respect af bij het thuispubliek, door direct na zijn triomf enkele van zijn begeleiders die juichend op hem afstormden, van de heilige tatami te sturen. Het gebaar maakte grote indruk en is zelfs opgenomen in een lesboek voor de bovenbouw van de Japanse basisscholen, over het thema 'ethiek'. Behalve het respect dat Geesink hiermee uitdrukte, beschrijft de auteur dat wat kortzichtig als nederlaag werd opgevat (Japan verloor de finale) op lange termijn een heel positieve impact had: door de overwinning van Geesink werd judo definitief een wereldsport. Als Kaminaga had gewonnen, zou het slechts een lokale Japanse sport blijven.

Anton Geesink zette zich ook na zijn sportieve carrière in om het judo wereldwijd populairder te maken. Als bestuurslid van de Internationale Judo Fereratie IJF introduceerde hij de blauwe pakken in het judo, als contrast met de gangbare witte. Deze werden in 1996 de wereldstandaard. Het vergemakkelijkt scheidsrechters en toeschouwers de wedstrijden te volgen en het is voor tv-kijkers een rustige kleur voor het oog. Ook alternatieve ideeën van Geesink ten opzichte van het wedstrijdreglement zien we nog terug in het huidig wedstrijdjudo. Denk aan de huidige puntentelling en de afschaffing van de maatregel dat een judoka bij een keikoku-straf op de knieën moest gaan voor de scheidsrechter.

Benoeming tot IOC-lid

In 1987 werd Geesink door IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch aangesteld als lid van het Internationaal Olympisch Comité, als opvolger van Kees Kerdel. Zijn benoeming kwam als een grote verrassing. Tot dan waren steeds bestuursleden van het NOC tot deze functie geroepen. Maar Samaranch was een andere weg ingeslagen. Hij wilde meer voormalige topsporters in de olympische citadel aanstellen. Geesink was vooral uitvoerend actief: hij trad regelmatig op als IOC-waarnemer tijden manifestaties van internationale sportfederaties en werd lid van enkele IOC-commissies.

Tussen het bestuur van het NOC en Geesink boterde het van meet af aan niet. En dat leidde nogal eens tot pijnlijke situaties. In zijn in 2000 verschenen memoires Tot hier en niet verder heeft Geesink uitgebreid uit de doeken gedaan hoe slecht de verhoudingen waren. Toen er kort daarna een nieuw bestuur van de sportkoepel aantrad, leek de relatie genormaliseerd.

Ondanks zijn rol als internationaal sportbestuurder verloor hij nooit het contact met de basis. Zo reserveerde hij 22 jaar lang jaarlijks enkele weekenden om in attractiepark Slagharen les te geven aan jeugdige judoka’s. Na een kort ziekbed overleed Geesink in 2010. De judoheld werd bij leven diverse malen uitgeroepen tot Sportman van het jaar. In 2005 kreeg hij van NOC*NSF de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs. Na zijn dood riep de internationale judobond IJF hem officieel uit tot judolegende.

Bronnen:
- Statistische gegevens: Olympisch Oranje, Ton Bijkerk (Tirion Sport, 2008)
- Kroniek Olympische Spelen (Elsevier, 1987)
- Martin Franken
- Foto's: ANP