Blog Gerard Dielessen: Sport als medicijn

Als ik minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zou zijn, dan zou ik mij, net als de echte minister, op dit moment grote zorgen maken over de maatschappelijke, fysieke (vitale) en mentale stand van het land. De afgelopen dagen kwam uit een groot aantal onderzoeken naar voren dat de coronacrisis onze samenleving hard treft.

Het eigen Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu kwam vlak voor het weekeind naar buiten met de vaststelling dat de pandemie grote gevolgen heeft voor de maatschappelijke, fysieke (vitale) en mentale stand van het land. Sinds het begin van de crisis zijn mensen veel ongezonder gaan leven. Bijna 30 procent zegt qua gewicht te zijn aangekomen. Dat komt door het thuiswerken en de beperkingen rondom de sport. Vooral de lager opgeleiden worden hard getroffen, zo blijkt uit het onderzoek. Ze zijn sowieso al vaker ziek. Corona, zo blijkt, maakt de kans nog groter dat ze ernstig ziek worden.

Eerder deze week publiceerde NOC*NSF de resultaten van het onderzoek ‘Sportgedrag en de effecten van de coronapandemie’, uitgevoerd door Ipsos. Daaruit blijkt dat sinds half maart meer dan een op de drie mensen minder is gaan sporten. Bijna een op de tien geeft aan helemaal te zijn gestopt met sporten. En bijna twee derde van degenen die minder zijn gaan sporten noemt als belangrijkste reden het feit dat de sportclub dicht is. Nu mogen sportclubs nog wel open zijn, zij het beperkt. Jeugd tot 18 jaar kan gelukkig gewoon zijn sport beoefenen. Dat is heel belangrijk. Boven de 18 jaar mag alleen in groepjes van maximaal vier mensen worden gesport. Bij teamsporten werkt dat nauwelijks en daar zie je de mensen dus ook afhaken.

Sociale aspecten cruciaal

Uit hetzelfde onderzoek komt ook naar voren dat de Nederlanders de gezelligheid tijdens het sporten heel erg missen: maar liefst 28 procent van de volwassenen geeft aan het sporten in groepsverband te missen. Alarmerende cijfers, wat mij betreft. Het onderzoek van Ipsos bevestigt verder het cruciale belang van de sociale aspecten van de sportclub om de Nederlander structureel en duurzaam aan het sporten en bewegen te houden.

Wij wisten dat natuurlijk al langer: het gaat om gezelligheid, maar ook om de verwachtingen bij anderen dat jij op de afgesproken tijd op het sportveld of in de sporthal verschijnt. Wie daarover meer wil lezen raad ik bij dezen het boek ‘The Power of Habit’ aan van Charles Duhigg. De auteur is onderzoeksjournalist voor The New York Times. De auteur van Macht der Gewoonte won hier onder meer de Pulitzerprijs mee.

En bij deze berg van inzichten kwam afgelopen vrijdag het Mulier onderzoek uit: De Monitor Sport en Corona, deel 2. Eerder dit jaar verscheen de eerste monitor. Het gezaghebbende Mulier Instituut komt in dit tweede deel tot de conclusie dat de coronacrises beweegarmoede, teruglopende motorische vaardigheden en een toename van welvaartsziekten en de bevattelijkheid voor infectieziekten verergert als gevolg van een ongezonde leefstijl. Tsja, pffftt... wat moet ik hier nog aan toevoegen.

Lijkt mij dat we al deze zorgwekkende signalen uit de samenleving, van deskundige wetenschappers en gezaghebbende instituten, tijdens de goede contacten die we met de minister hebben, zeker zullen bespreken. Lijkt mij ook dat we dan vast snel tot oplossingen kunnen komen om deze alarmerende ontwikkelingen een subiet halt toe te roepen. Wat mij betreft sluiten we een hecht verbond dat ervoor gaat zorgen dat de mensen nog tijdens deze tweede golf van de crisis in ieder geval weer heel snel gaan sporten op hun eigen sportclub. Met inachtneming van de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen vanzelfsprekend. Ook wij van de sport willen de zorg niet extra belasten.

Drempels snel wegnemen

Sporten op je eigen club kan natuurlijk uitstekend. De unieke Nederlandse verenigingsinfrastructuur is uitermate goed in staat om met de meer dan een miljoen vrijwilligers en ondersteund door sportbonden en NOC*NSF, het ‘verkeer’ op hun sportclub op een hele veilige manier in goede banen te leiden op basis van klaarliggende protocollen. Laten we de onnodige drempels die er nu liggen daarom samen snel wegnemen.

Niet meer met maximaal vier sporters bijvoorbeeld, dat werkt gewoon niet. Mensen haken af en de sportinfrastructuur dreigt blijvend verzwakt te worden. Gewoon wat grotere groepen, gewoon trainen en onderlinge partijtjes. Van virusoverdracht is immers geen sprake als mensen aan het sporten zijn, zo is al voor de zomer gebleken. En natuurlijk blijven de kleedkamers, de kantines en de clubhuizen dicht. En voorlopig ook geen competities. Geen onnodige reisbewegingen en vermenging van verschillende sociale groepen. Dat komt later wel weer als de situatie wat veiliger is. En als er weer op een normale manier getraind kan worden, dan is het verstandig om de topcompetities zo snel als kan weer te hervatten. Zodat het publiek, thuis voor de buis, of via livestreams ‘passief’ kan genieten van hun favorieten. Verstrooiing levert immers een goede bijdrage aan het tegengaan van verveling, stress en gebrek aan inspiratie, zeker in deze donkere periode van het jaar.

Juist antwoord

Ik schat in dat we samen met de minister de komende weken snel tot de conclusie kunnen komen dat het niet zo heel ingewikkeld hoeft te zijn om al die alarmerende berichten over de maatschappelijke, fysieke (vitale) en mentale stand van het land, van een juist antwoord te voorzien. Laten we samen bouwen aan een vitale, gezonde en mentaal fitte samenleving, zodat we later niet nog meer (financiële) rekeningen gepresenteerd krijgen, omdat we met z’n allen belabberd uit de crisis komen en we de gezondheidszorg nog een keer gaan uitputten.

De vaccins zijn min of meer in aantocht, lezen en horen we dagelijks in de media.

Laten we daarop vooruitlopend sport inzetten als het belangrijkste medicijn in de strijd tegen het coronavirus.

Gerard Dielessen

Algemeen directeur NOC*NSF