Awards

Tijdens het NOC*NSF Sportgala worden verschillende prijzen uitgereikt. De A-, HP- en Selectiestatussporters van NOC*NSF kiezen samen met een vakjury de Sportman, Sportvrouw, Sportploeg, Parasportman, Parasportvrouw en Parasportploeg van het jaar. Bovengenoemde winnaars krijgen een Jaap Eden Award uitgereikt. Daarnaast wordt ook de winnaar van de Young Talent Award bekend gemaakt en het is aan de coaches om samen met de vakjury de Coach van het jaar te kiezen. De Coach van het jaar ontvangt de NOC*NSF Coach Award. Ook de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs wordt uitgereikt rond het NOC*NSF Sportgala.

Jaap Eden Award

In 1972 werd de kristallen bokaal die tot dan toe werd uitgereikt aan sporters van het jaar, vervangen door de huidige prijs: de Jaap Eden. Het door schilder-beeldhouwer Jits Bakker (1937-2014) uit Bilthoven ontworpen kunstwerk is gebaseerd op de Nederlandse sportman Jaap Eden, die aan het eind van de 19e eeuw als wielrenner én schaatser furore maakte. In vier jaar tijd werd hij driemaal wereldkampioen op de schaats en tweemaal op de fiets. Absoluut hoogtepunt was het jaar 1895, toen hij zowel op de fiets als op de schaats de wereldtitel veroverde, een prestatie die niemand hem ooit heeft nagedaan.

Geen wonder dat Jaap Eden (1873) hét grote voorbeeld werd van de Nederlandse jeugd in die tijd en dat door zijn prestaties niet alleen het wielrennen en het schaatsen, maar ook de sport in het algemeen tot bloei kwamen. Helaas was de begeleiding van de topsport in die jaren nog geenszins zover dat jonge sportidolen werden voorbereid op de stille leegte na de roem. Jaap Eden werd in 1896 beroepsrenner, ontdekte 'vrolijk, lichtzinnig Parijs' en besloot gemakzuchtig dat iedereen toch wel wist dat hij de snelste renner ter wereld was. Tot 1902 ging dat redelijk goed, toen verdween hij geruisloos van het toneel. Een rentree in 1904 mislukte jammerlijk en pas bij zijn dood in 1925 kwam zijn naam weer in de kranten. Toen ook kreeg Jaap Eden de eer die hij natuurlijk ondanks alles toch verdiende. Sportminnend Nederland bracht geld bijeen voor een grafmonument in Haarlem.

De naamkoppeling aan de prijs voor de Sportman, Sportvrouw, Sportploeg, Parasportman, Parasportvrouw en Parsportploeg van het jaar betekende de definitieve erkenning voor zijn prestaties. Het kunstwerk dat tot op de dag van vandaag nog altijd wordt uitgereikt, is een heldhaftige sportfiguur, symbolisch voor de stoere wijze waarop sporthelden zich in de tijd van Jaap Eden lieten vereeuwigen. Voor veel winnaars van de Jaap Eden heeft het kleinood een bijzondere betekenis. Schaatser Jochem Uytdehaage, Sportman van het jaar in 2002: "Het is een bijzondere eer, dat zowel de sportpers als de sporters zelf jou in dat jaar de beste van Nederland vinden. Los van de betekenis van de Jaap Eden is het ook nog eens een bijzonder fraai kunstwerk. Bij mij staat-ie op een mooie plek in mijn slaapkamer, zodat er geen dag voorbij gaat dat, ik niet wordt herinnerd aan mijn mooiste sportjaar."

Over Jits Bakker
De Jaap Eden, het beeld dat jaarlijks als nationale sportprijs uitgereikt wordt, werd in 1972 ontworpen en gemaakt door Jits Bakker. De beeldhouwer overleed in juni 2014 in zijn atelier in Wageningen. Bakker werkte ruim vijftig jaar als veelzijdig kunstenaar. Oorspronkelijk begonnen als schilder, groeide hij via glasmozaïeken naar zijn grote liefde: beeldhouwen in brons en marmer.

Bakker was een echte renaissancekunstenaar met een unieke, eigen stijl. Zijn bronzen beelden blaken van levenslust, beweging en uitbundigheid terwijl zijn marmeren beelden innigheid en warmte uitstralen. Grote opdrachten, monumentale beelden in steden en op pleinen en tentoonstellingen verspreiden zijn naam wereldwijd. Zijn werken bevinden zich in vele museale en particuliere collecties. Sinds 1999 bevindt zich op het landgoed Beerschoten het provinciaal JitsArt museum met een permanente collectie van Jits Bakker. Het museum is eigendom van de overheid.

Coach Award

De NOC*NSF Coach Award is tot stand gekomen na overleg tussen NOC*NSF en kunstenaar Hans Koekebacker. Tijdens een brainstorm over het vak coachen werden de termen emotie, kennis, olympisch, succes, trots, sport, symboliek en historie gebruik bij het geven van input aan de kunstenaar.

De NOC*NSF Coach Award staat symbool voor vertrouwen op elkaar, samen naar het hoogste streven zonder elkaar uit het oog te verliezen en los te laten. NOC*NSF reikt de award uit om waardering en respect voor het coachvak te uiten. De award wordt jaarlijks uitgereikt aan een coach die functioneert op topniveau in Nederland of in het buitenland, die (leden van) een nationale selectie coacht of op het hoogste landelijke niveau actief is. De bedoelde coach heeft in de afgelopen verkiezingsperiode bijzondere prestaties geleverd met zijn of haar sporters. Het gaat om een coach met de Nederlandse nationaliteit of om een buitenlandse coach die bijzondere prestaties heeft geleverd met Nederlandse sporters. Dit kunnen ook coaches van paralympische sporters zijn.

Young Talent Award

De Young Talent Award is door de kunstenaar Hans Koekebacker in 2011 ontworpen. Het ontwerp symboliseert het moment dat de coach op het punt staat het talent los te laten tot de prestatie. Het talent zal het behalen van de topprestatie zelf moeten doen, doch is nog een beetje verbonden met de coach (mentaal). Met de treden erachter wordt de weg naar het hoogste, de nummer 1 plaats weerspiegeld.

Over Hans Koekebacker
Koekebacker (1949) is vrij kunstenaar in brons, legering, keramiek en schilderkunst. Hij is autodidact en door zijn voorkeur voor het realisme maakt hij vaak gebruik van een combinatie van figuratieve en abstracte vormen. Van diverse materialen zoals was, klei en gips maakt Koekebacker gebruik. Zijn sculpturen worden in brons of legering gegoten. Ook worden deze soms in keramiek uitgevoerd.

Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs

Na het overlijden van de legendarische atlete Fanny Blankers-Koen op 1 januari 2004 wilde het bestuur van NOC*NSF de naam van Fanny voor altijd verbinden met de sport. Uiteindelijk resulteerde dit in de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs.

Karin Beek creëerde van Fanny een beeld als hordeloopster om zo uiting te geven aan de horden die Fanny ook in haar normale leven heeft overwonnen. De namen van de prijswinnaars zullen op de sokkel van het beeld worden gegraveerd. De winnaars krijgen zelf een persoonlijke penning als blijvende trofee.

Over Karin Beek
In opdracht van NOC*NSF maakte Karin Beek (1948) in 2004 het beeld van Fanny Blankers-Koen. De bronzen figuratieve beelden van Karin ademen de sfeer van het alledaagse leven. De ronde monumentale vormen hebben iets gemoedelijks en nodigen uit tot aanraken. Dat is ook de bedoeling vindt Karin. Kunst hoeft niet verheven te zijn. Karin wil beelden maken die mooi en sterk van vorm zijn. De beelden hebben spanning, kracht en emotie.