Veelgestelde vragen over topsportstatuut

Ja, vanaf 1 januari 2024 is het verplicht om als topsportbond een topsportstatuut te hebben.

Het bestuur van de bond kan het topsportstatuut zelf vaststellen. Wel wordt aangeraden de algemene ledenvergadering c.q. bondsraad te informeren. Houd er daarom rekening mee dat het topsportstatuut tijdig vastgesteld wordt, zodat de topsportbond vanaf 1 januari 2024 daadwerkelijk een topsportstatuut heeft.

Wij adviseren om een bestaand topsportstatuut naast ons model topsportstatuut te leggen om te checken of het bestaande topsportstatuut minimaal de onderwerpen van het model topsportstatuut bevat. Het is daarnaast belangrijk om jaarlijks het topsportstatuut door te lopen en daar waar nodig te actualiseren.

Dit is afhankelijk van wat de bond zelf bepaald heeft. In veel gevallen is het vaststellen door het hoogste orgaan binnen de bond voldoende.

Het hebben van een topsportstatuut en een gedragen atletenvertegenwoordiging is verplicht vanaf 1 januari 2024. Deze eisen zijn een vast onderdeel van het bestedingsplan. Sportbonden moeten hieraan voldoen om aanspraak te kunnen maken op de jaarlijkse verdeling van de NLO-middelen.

De Minimale Kwaliteitseisen worden getoetst op basis van een zelfscan door sportbonden via de portal Verdelen Middelen. De sportbond dient te voldoen aan deze eisen en de vragen in de zelfscan naar waarheid te beantwoorden. De sportbond dient de antwoorden voldoende te kunnen onderbouwen met documentatie. NOC*NSF heeft de mogelijkheid om onderzoek in te stellen naar de feitelijke stand van zaken bij de sportbond.

De volgende vragen komen in de zelfscan aan de orde:

• Beschikt uw sportbond over een gedragen atletenvertegenwoordiging?
• Beschikt uw sportbond over een topsportstatuut dat de verantwoordelijkheden en de bevoegdheden van uw topsportprogramma en de atletenvertegenwoordiging vastlegt?
• Heeft de atletenvertegenwoordiging een (on)gevraagd adviesrecht op besluiten en beleid dat van invloed is op de belangen, rechten of plichten van topsporters, en is in het topsportstatuut of op een andere wijze vastgelegd voor welke onderwerpen dit geldt?
• Vindt er jaarlijks een evaluatie van de samenwerking tussen bond en atletenvertegenwoordiging plaats?

Het is belangrijk dat de samenwerkingsafspraken tussen bond en atletenvertegenwoordiging vastgelegd worden, zodat beiden weten wat van elkaar verwacht mag worden. Dat gaat niet alleen over rollen, taken en verantwoordelijkheden maar ook over het budget dat de atletenvertegenwoordiging van de bond krijgt om haar taken uit te voeren en over de faciliteiten van de bond die atletenvertegenwoordiging daarvoor kan gebruiken. Het gaat er om dat in gezamenlijkheid tot afspraken gekomen worden zodat je verwachtingen managet en elkaar ook kan aanspreken op gemaakt afspraken.

Uiteindelijk is er voor het bestuur of voor de algemeen directeur één persoon verantwoordelijk voor het topsportprogramma. In veel gevallen is dat de TD. Als dit bij jullie anders geregeld is, moet je dat aangeven in het statuut, maar normaliter is er dus één persoon eindverantwoordelijk en kan het zijn dat er in de uitvoering taken gedelegeerd worden naar een tweede persoon.

Een vertrouwenscontactpersoon (VCP) kan geen vertrouwenspersoon (VP) zijn. Een VP adviseert mensen 1 op 1 en vertrouwelijk. Een VCP kan deze vertrouwelijkheid niet bieden en heeft (vaak) een coördinerende rol bij de afhandeling van meldingen, met een informatielijn richting bestuur/directie. Een VCP kan dus geen VP zijn, die rollen bijten elkaar. Advies aan bonden is een integriteitsmanager en daarnaast vertrouwenspersonen aan te stellen. Een VCP op bondsniveau is dan niet meer nodig. Zie p.4-6 in de handreiking voor meer informatie.

Het is niet verplicht om over integriteitsbeleid te rapporteren aan de ledenraad/bondsraad. Het is wel wenselijk en draagt bij aan transparantie, draagvlak en veiligheid. Het is wel verplicht om jaarlijks te rapporteren aan de Ondernemingsraad, als die er is. Aanbeveling is om te rapporteren aan medewerkers (OR), leden (ledenraad/bondsraad), atleten (atletenvertegenwoordiging) en buitenwereld (jaarverslag). Zie p.21 in de handreiking voor meer informatie.

Een veilig en verantwoord topsportklimaat is voor iedereen belangrijk. Voor topsporters, technische staf en begeleidingsstaf. Daarom is het van belang dat een bond een integriteitsplan heeft waarin is vastgelegd hoe dat veilig en verantwoord topsportklimaat gerealiseerd wordt. Er is een handreiking plan van aanpak integriteit opgesteld.

Het is een mogelijkheid om ook voormalig topsporters zitting te laten nemen in een atletenvertegenwoordiging. Voordeel kan zijn dat deze persoon zonder eigen belang van iets meer afstand naar zaken kan kijken. Het is geen verplichting.

In artikel 2 van het voorbeeld topsportstatuut staat wie in aanmerking komt als lid van de atletenvertegenwoordiging. Daar is ook aan toegevoegd ‘sporters die tot vier kalenderjaren voorafgaand aan het moment van beschikbaarstelling voor de atletenvertegenwoordiging zo geregistreerd zijn geweest bij de bond’. Voor maximaal twee leden mag je hierop een uitzondering maken. Bijvoorbeeld omdat je een voormalig sporter wil vragen die langer geleden gestopt is of omdat je een onafhankelijk lid wilt toevoegen. Dat is geen verplichting, maar die mogelijkheid heb je dus wel.