Olympische Winterspelen van Sapporo 1972
Plaats: Sapporo, Japan
Datum: 3-13 februari 1972
Aantal deelnemende landen: 35
Aantal deelnemende atleten: 1.006, van wie 206 vrouwen
Officieel geopend door: keizer Hirohito van Japan
Olympische eed afgelegd door: deelnemers: Keichi Suzuki (schaatsen); officials: Fumio Asaki (skispringen)
Laatste fakkelloper: Hideki Takada (schaatsen)
Nederlandse deelnemers: 11, van wie 6 vrouwen
Nederlandse chef de mission: W.H.J. jhr Quarles van Ufford
Nederlandse vlaggendrager opening: Atje Keulen-Deelstra (schaatsen)
Nederlandse vlaggendrager sluiting: Stien Baas-Kaiser (schaatsen)
Met drie gouden medailles was schaatser Ard Schenk de meest succesvolle sporter van de Winterspelen in het Japanse Sapporo. Hij won de 1.500 m (in 2.02.96), de 5 km (in 7.23.61, gereden in dichte sneeuwval) en de 10 km (in 15.01.35). Op deze laatste afstand werd Kees Verkerk tweede (waarmee hij voor de derde keer op de Spelen in de prijzen viel) en Jan Bols vierde. Wellicht had Schenk ook op de 500 meter nog een medaille kunnen veroveren, maar zijn kans daarop ging teloor door een val bij de start. Bij de vrouwen besloot Stien Baas-Kaiser haar fraaie carrière met goud op de 3 km (in 4.52.14) en zilver op de 1.500 m. Atje Keulen-Deelstra werd tweede op de 1.000 meter en derde op de 1.500 meter en 3 kilometer.
Zo bejubeld als Ard Schenk in Nederland werd, zo diep getreurd werd er in Oostenrijk om de nationale skiheld (en wereldkampioen) Karl Schranz. De Oostenrijker had zich weinig aangenaam uitgelaten over IOC-voorzitter Brundage en er geen geheim van gemaakt dat hij zelfs volgens de ruime regels van de internationale skifederatie geen amateur was. Een skifabrikant betaalde hem meer dan vorstelijk. Wat Schranz noodlottig werd, waren niet deze zaken, maar het feit dat hij openlijk reclame maakte voor een merk koffie.
Terwijl Schranz zich opmaakte om in Sapporo te schitteren, wierp het IOC hem met ruime meerderheid van stemmen uit de olympische arena. Oostenrijk nam er met verbijstering en woede kennis van. In Wenen werd heftig gedemonstreerd. Bij het huis van het Oostenrijkse IOC-lid werd brand gesticht. Thuisgekomen kreeg Schranz een ware heldenontvangst alsof hij gegrossierd had in olympisch goud. Maar de bitterheid bleef. Om het goed te maken overhandigde de huidige IOC-voorzitter Samaranch Schranz vele jaren later toch nog de deelnemersmedaille van 1972.
Medailleoverzicht
1. Sovjet-Unie 8 5 3
2. DDR 4 3 7
3. Zwitserland 4 3 3
4. Nederland 4 3 2
5. Verenigde Staten 3 2 3
Nederlandse erelijst
Goud (4)
Schaatsen: Ard Schenk, 1.500, 5.000 en 10.000 meter
Schaatsen: Stien Baas-Kaiser, 3.000 meter
Zilver (3)
Schaatsen: Atje Keulen-Deelstra, 1.000 meter
Schaatsen: Stien Baas-Kaiser, 1.500 meter
Schaatsen: Kees Verkerk, 10.000 meter
Brons (2)
Schaatsen: Atje Keulen-Deelstra, 1.500 meter en 3.000 meter
