Steeds meer sportbonden zetten de eerste stappen richting datagedreven werken, vaak dankzij een paar enthousiaste collega’s. Maar hoe zorg je ervoor dat het niet blijft bij losse acties en Excel-lijsten? In dit artikel lees je hoe je van die eerste inzichten een stevig Team Data bouwt — klein, maar met heldere rollen en blijvende impact.
Het begint vaak met datafans
Datagedreven werken start vaak bij medewerkers die zich graag in cijfers verdiepen. Deze datafans zoeken naar verrassende inzichten en wekken met hun analyses nieuwsgierigheid bij collega’s. Zo ontstaat een informeel groepje dat al veel waarde toevoegt. Toch kan een organisatie op termijn niet afhankelijk blijven van een paar enthousiastelingen. Er moet een solide basis ontstaan waarop de organisatie verder kan bouwen. Wat nu?
Van losse spelers naar team data: waarom rollen formaliseren
Zodra de eerste successen zichtbaar zijn, is het belangrijk om datagedreven werken minder kwetsbaar en beter georganiseerd te maken. Dit hoeft geen groot team te zijn, vier tot zes mensen die datataken combineren met hun bestaande werk kunnen al een groot verschil maken.
Belangrijk is dat duidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is: wie verzamelt data, wie analyseert, wie bepaalt wat er wordt gemeten, en met welk doel?
De rollen: wie doet wat in Team Data?
Een goed Team Data bestaat uit een aantal vaste rollen. Het is nuttig om te weten welke rollen er zijn, zodat je kunt bedenken wie deze rol in kan nemen.
Procesbegeleider – datagedreven werken verankeren
Vergelijkbaar met een Chief Data Officer in grotere organisaties. De procesbegeleider bewaakt de voortgang en zorgt dat datagedreven werken geen los initiatief blijft, maar structureel op de agenda blijft. Denk aan het ontwikkelen van een datastrategie, het vertalen van organisatiedoelen naar databeleid en het coördineren van afspraken over datakwaliteit en governance.
Bij een sportbond ligt deze rol vaak bij de manager bedrijfsvoering of, in kleinere bonden, de algemeen directeur. Je kunt de rol ook verdelen: een MT-lid als eigenaar en een procesbegeleider voor de dagelijkse uitvoering.
Data-eigenaar - data aansluiten bij de doelen van de organisatie
De data-eigenaar zorgt voor richting en samenhang. In deze rol ben je verantwoordelijk voor de inhoudelijke aansturing van een specifieke dataset of datadomein. De data-eigenaar zorgt dat de data aansluit bij de organisatiedoelen en maakt duidelijke keuzes over definities, kwaliteit en gebruik. Denk aan: welke data worden verzameld, wie toegang krijgt en hoe begrippen worden uitgelegd. Ook is de data-eigenaar het aanspreekpunt bij vragen of incidenten. Daarmee verankert deze rol Team Data in het bredere beleid.
Deze rol past goed bij managers sportparticipatie, topsport of commercie. Per domein wijs je minimaal één eigenaar aan, ondersteund door teamleiders of coördinatoren.
Data-analist - inzichten bruikbaar maken
De data-analist maakt data bruikbaar door deze te vertalen naar acties, rapportages en gesprekken. De analist ontdekt patronen, beantwoordt vragen en visualiseert inzichten. Denk aan ledenanalyses, trends in sportdeelname of het onderbouwen van beleid. Belangrijk: een goede analist levert niet alleen grafieken, maar stelt ook scherpe inhoudelijke vragen – dat leidt tot betere beslissingen.
Deze rol vraagt analytische ruimte en inhoudelijke kennis van jullie werkveld. Het past bij iemand die gewend is te werken met cijfers en dashboards. Door de complexiteit is extern inhuren vaak minder geschikt. Geen fulltime functie beschikbaar? Overweeg dan om een analist te delen met andere bonden.
Data-steward – data gezond houden
De data-steward is de stille kracht achter betrouwbare data. Deze rol verbindt beleid, uitvoering en techniek, bewaakt definities en de afspraken over invoer en verwerking en signaleert fouten of inconsistenties. Zonder steward ontstaan snel discussies over wat cijfers eigenlijk betekenen.
Geschikt voor iemand die de herkomst van data kent, weet hoe ze worden verwerkt, en gericht is op kwaliteit. Denk aan een senior beleidsadviseur met ervaring in gegevensbeheer of organisatiebrede kwaliteitsbewaking.
Data-ethicus – morele grenzen en vertrouwen bewaken
Bij datagebruik komen niet alleen technische en juridische, maar ook morele keuzes kijken. De data-ethicus kijkt met een brede blik naar risico’s, waarden en transparantie. Wat betekent het voor sporters als je gedragsdata gebruikt? Deze rol voorkomt schade aan vertrouwen door dilemma’s tijdig te signaleren.
De ethicus moet onafhankelijk kunnen reflecteren en belangen tegen elkaar afwegen. Denk aan een privacy officer of jurist met ruimte voor scherpe vragen. Vooral bij voorspellende analyses of externe data helpt deze rol het vertrouwen van leden, sporters en partners te waarborgen.
Data-engineer – data toegankelijk en bruikbaar maken
De data-engineer zorgt dat de juiste data op het juiste moment beschikbaar is. Hij of zij bouwt koppelingen, zorgt ervoor dat rapportages kunnen worden gemaakt en richt alles schaalbaar en herhaalbaar in. Zonder deze rol blijf je hangen in handmatig werk of slecht aansluitende systemen.
De engineer werkt samen met leveranciers of ICT-partners, maar begrijpt ook wat Team Data nodig heeft. Deze rol sluit goed aan bij een ICT-coördinator en vraagt geen fulltime inzet, maar wél technische kennis en realiteitszin over wat kan.
Aanvullende rollen: tijdelijk of later nodig
Naast het kernteam zijn er rollen die je pas later of voor specifieke vraagstukken inzet. Denk aan een data-architect voor een toekomstbestendige datastructuur, of een data-scientist voor voorspellende analyses. Deze functies zijn relevant bij groei of specifieke ambities. Externe experts kunnen hierbij tijdelijk ondersteunen, zolang jij de regie houdt. Het zijn immers Het blijft jouw doelen en het is jouw strategie.
Team niet compleet? Start eenvoudig
Je hoeft niet te wachten tot je team perfect is samengesteld. Door te benoemen wie nu al welke rol (formeel of informeel) vervult, krijg je overzicht. Zo zie wat er al gebeurt, waar risico’s liggen, en waar je als organisatie de meeste winst kunt behalen. Je maakt de weg vrij voor een duurzame ontwikkeling waarin inzichten uit data echt bijdragen aan betere keuzes, slimmere processen en meer impact.
Dit artikel is het eerste in de serie datagedreven organiseren. In volgende artikelen behandelen we met welke opdracht je jullie team data aan de slag kunt zetten, hoe je ze effectief laat zijn binnen jullie organisatie en wat je kunt doen om jullie team data over de juiste vaardigheden te laten beschikken. Wil je bijvoorbeeld mensen inhuren of juist niet? Als je nu al vragen hebt: stel ze gerust aan jullie accountmanager of neem contact op met max.kloosterman@nocnsf.nl.