Classifier Sandra Titulaer genomineerd voor internationale prijs

‘Juist omdat het zo ingewikkeld is, vind ik het interessant’

Zonder eerlijk classificatiesysteem geen eerlijke paralympische wedstrijd. Revalidatiearts en classifier Sandra Titulaer werkt daarom hard aan een beter systeem, ook al is het geen gemakkelijke taak. Ze is genomineerd voor de prestigieuze internationale Classifier Award, een erkenning van het International Paralympic Committee.

"Juist omdat classificatie ingewikkeld en divers is, vind ik het interessant," zegt Titulaer. Ze is classifier voor verschillende sporten en bekleedt de functie van hoofd van de classificatie voor zowel Para Alpine skiing (FIS) en het Para Snowboard. Daarnaast beoordeelt ze sporters in disciplines zoals paardensport, para-surfing en para-climbing. Van die laatste twee heeft ze meegeholpen het classificatiesysteem op te zetten. De afgelopen jaren heeft ze zich ook ingezet voor een solide opleiding voor classifiers, en motiveerde ze mensen uit meer landen om zich aan te melden als classifier.

Classificatie

Classificatie is van essentieel belang om een eerlijk speelveld te creëren in de paralympische sporten. Elke sporter met een handicap moet gekeurd worden en ingedeeld in een sportklasse voordat hij of zij aan internationale, en vaak ook nationale, wedstrijden kan deelnemen. Zo is het duidelijk dat een blinde sporter niet in dezelfde wedstrijd hoort als iemand met een beenaandoening, en dat een sporter met een ontbrekende hand niet moet uitkomen tegen iemand die niet kan lopen. Maar tussen deze uitersten ligt een breed spectrum van handicaps en aandoeningen die moeilijker te vergelijken zijn, en dat leidt vaak tot discussie.

“Als iemand een been mist, begrijpt iedereen het direct. De handicap is zichtbaar en tot op de centimeter meetbaar,” legt Titulaer uit. “Maar bij neurologische aandoeningen, spasticiteit of een incomplete dwarslaesie is het al veel lastiger. Niet altijd zie je aan de buitenkant wat iemand wel of niet kan. Dan hoor ik weleens: 'Ik zie niks, dus er zal wel niets aan de hand zijn.'"

Complexiteit

Voor buitenstaanders is het vaak moeilijk te begrijpen dat sporters met verschillende handicaps soms tegen elkaar uitkomen. Daarbij kent elke sport zijn eigen classificatiesysteem, wat verwarring kan vergroten. Bij rolstoelbasketbal wordt bijvoorbeeld een puntensysteem gebruikt, terwijl er bij paardensport gesproken wordt over 'grades' en bij zwemmen over sportklassen. De ene sport heeft veel categorieën, zoals atletiek, terwijl rolstoeltennis er maar twee kent.

Titulaer is verantwoordelijk voor het beoordelen van de impact van een handicap op de beoefende sport. “Het helpt dat ik mijn kennis als revalidatiearts kan gebruiken, maar ik moet vaak afwegingen maken. Kan iemand een bepaalde beweging niet maken door de aandoening, of komt het door een gebrek aan training of talent? Gelukkig kan ik altijd overleggen met collega’s, zoals fysiotherapeuten en coaches en sportexperts. Die verschillende invalshoeken helpen ons om tot een zo goed mogelijk besluit te komen.”

Geen perfect systeem

Ondanks alle inspanningen blijft het onmogelijk om handicaps altijd wetenschappelijk te vergelijken. "De diversiteit aan handicaps is zo groot en sommige aandoeningen zien we maar weinig. Dat maakt vergelijkend onderzoek lastig," zegt Titulaer. “Een perfect classificatiesysteem hebben we dus niet. Zo bestaat er binnen een klasse vaak een bandbreedte, waardoor sommige sporters met hun handicap in het voordeel kunnen zijn. Maar als je steeds nieuwe subklassen maakt, worden sommige klassen zo klein dat het niet zinvol is. Bij para-snowboard, waar weinig categorieën bestaan, hoor ik weleens dat sporters vinden dat alleen amputaties in hun klasse zouden moeten zitten. Maar als we dat doen, krijg je weer splintergroepen. Moet je dan bepaalde handicaps uitsluiten van deelname? Dat zijn moeilijke vragen.”

Het is belangrijk dat coaches het grotere geheel van deze beslissingen begrijpen. “Een te positieve classificatie doet afbreuk aan de sport. En soms hopen sporters of coaches dat ze in een gunstigere klasse terechtkomen. Als dat niet gebeurt, kan de teleurstelling groot zijn. Ik begrijp dat een keuring voor sporters confronterend kan zijn, maar vaak hebben ze op nationaal niveau al een classificatie gehad en weten ze wat ze kunnen verwachten. In de meeste gevallen zijn ze tevreden met het resultaat.”

Paralympische Spelen

Titulaers werk geeft haar de kans om de groei van sporters te volgen. “Ik ken een aantal sporters die meededen aan de Paralympische Spelen in Parijs nog van vroeger,” vertelt ze. "Rolstoeltennisster Lizzy de Greef bijvoorbeeld. Ik was haar revalidatiearts toen ze nog een kleuter was. Later heb ik haar classificatieformulier getekend, en nu stond ze op de Spelen in Parijs. Het is bijzonder om zo’n ontwikkeling van dichtbij mee te maken. Het motiveert me om kinderen die ik behandel aan te moedigen om te gaan sporten.”

Toekomst

Er is nog veel ruimte voor verbetering in het classificatiesysteem. Meer onderzoek naar de effecten van handicaps op sport en dus meer financiële steun zouden helpen om betere inzichten te krijgen, vertelt ze. “In een ideale wereld zou een sporter naar een centrum gaan waar hij of zij volledig wordt doorgelicht. Aan het einde van dat onderzoek zou dan een objectieve, wetenschappelijk onderbouwde classificatie uitrollen. Maar zover zijn we nog lang niet. Mogelijk kan kunstmatige intelligentie in de toekomst helpen om betere beslissingen te nemen, maar tot die tijd proberen we het zo goed mogelijk te doen met de middelen die we hebben.”