Onderzoek psychische klachten topsporters

Sportgerelateerde stress komt veel voor onder topsporters van TeamNL die meewerkten aan een wetenschappelijk onderzoek van Amsterdam UMC in samenwerking met NOC*NSF. Bijna driekwart van hen rapporteert sportgerelateerde stress. Bij de deelnemende topcoaches van TeamNL komt dit minder vaak voor, namelijk 41%.

Zowel de sporters als coaches geven aan dat ze open kunnen zijn over psychische klachten. Wel constateren ze dat er binnen TeamNL nog meer aandacht voor mag zijn. Ook is niet altijd duidelijk waar ze terecht kunnen met klachten. Het onderzoek is vandaag gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift BMJ Open Sport & Exercise Medicine.

Voor het eerst is op basis van bestaande IOC-instrumenten enkele maanden geleden onderzocht hoe het is gesteld met de psychische klachten van Nederlandse topsporters en -coaches. Daarmee is er voor het eerst vergelijking mogelijk met andere landen en andere sporten.

In het onderzoek, onder leiding van hoogleraar orthopedische chirurgie en sporttraumatologie Gino Kerkhoffs, en buitengewoon hoogleraar sportgeneeskunde Vincent Gouttebarge (tevens voorzitter van de IOC werkgroep over mentale gezondheid), vulden 156 sporters en 95 coaches anoniem vragenlijsten in over psychische klachten zoals sportgerelateerde stress en slaapproblemen. Daarbij werd ook gevraagd naar factoren die de mentale gesteldheid van een sporter zouden kunnen beïnvloeden, zoals prestatieproblemen, blessures, operaties of levensgebeurtenissen.

Vincent Gouttebarge: “Deze resultaten zijn vergelijkbaar met de mentale gezondheid van niet-atleten en komen overeen met vergelijkbare studies onder topsporters wereldwijd, bijvoorbeeld de VS. Daar kijken ze ook naar hoe TeamNL de mentale begeleiding vorm en inhoud geeft. Ik hoop dat we in de toekomst nog meer topsporters kunnen betrekken bij soortgelijke projecten, omdat het gegevens oplevert die uiteindelijk bevorderend zijn voor hun prestaties en gezondheid.”

Ongunstig alcoholgebruik

In vergelijking met andere landen scoren de Nederlanders lager op het voorkomen van eetproblemen en drugsgebruik. Opmerkelijk is wel dat sportgerelateerde stress meer voorkomt, net als ongunstig alcoholgebruik. Eefje Raedts, hoofdexpert prestatiegedrag en mentale gezondheid bij NOC*NSF: “Dat is niet meteen verontrustend, omdat dit een vragenlijst is waarop je op dit onderwerp snel hoog scoort. Wel vinden we het een belangrijk onderwerp vanwege de relatie tussen alcohol en je mentale gezondheid, en het effect dat alcohol kan hebben op je prestaties. De hoge druk in de topsport kan een rol spelen; alcohol kan een regulerende functie hebben. De sociale context is ook een factor. Daarmee bedoel ik dat op toernooien en langdurige trainingskampen voor sporters en staf vaak de hotelbar de ruimte is voor sociale momenten.”

Meer aandacht nodig

Zowel de topsporters als de topcoaches geven in het onderzoek aan dat de aandacht voor de mentale gezondheid en begeleiding van zowel topsporters als coaches bij TeamNL wat hen betreft flink omhoog kan. Wel vinden ze in meerderheid dat ze open kunnen zijn over psychische klachten en problemen binnen hun team en sport. De onderzoekers constateren in vergelijking met eerdere onderzoeksresultaten dat er binnen TeamNL sinds 2015 duidelijk meer ruimte en aandacht is voor mentale gezondheid. Wel is de aanbeveling om mentale gezondheid en weerbaarheid een hogere prioriteit te geven en in de beeldvorming verder te normaliseren. Ook kan educatie helpen om bijvoorbeeld het effect van alcohol en slaap op sportprestaties beter zichtbaar te maken voor sporters en coaches.