De broers Joost (29) en Frank (25) van de Kreeke vertegenwoordigen Nederland in het goalball, een balsport voor mensen met een visuele beperking. Negen jaar geleden verloren ze bijna gelijktijdig hun zicht. “Het heeft ons dichter bij elkaar gebracht.”
Stil zijn en op een veilige afstand van het veld gaan staan. Een bezoek aan de training van Frank en Joost komt met aanwijzingen. Aangezien de sporters volledig op hun gehoor vertrouwen, is geluid maken niet gewenst en de afstand bewaren is voor eigen veiligheid. De 1250 gram wegende bal die de goalballers met volle kracht over het veld gooien, wil je liever niet tegen je waar-dan-ook krijgen.
‘Gevoel dat ik leef’
De goalballers zelf moeten die zware bal wel steeds zien te incasseren. Ze houden de bal liggend voor het doel tegen. Toen Frank en Joost net begonnen met deze sport zaten ze onder de blauwe plekken. Inmiddels weten ze hoe en wanneer ze hun spieren moeten aanspannen om de impact te verkleinen op hun lichaam. En, zeggen ze, de bal voelen betekent ook de bal stoppen. Dus is de pijn dubbel. Joost: “Het geeft me ook gevoel dat ik leef.” Toegegeven: een bal tegen nek of kruis blijft beroerd.
Ze schelen vier jaar en voor ze slechtziend waren zat Frank nog op school en was Joost al bezig met een vervolgopleiding. Ze deden ieder een andere sport. Als kind hadden ze van hun vader, een tennisleraar, wel eens les gehad maar dat had niet geresulteerd in een gezamenlijke liefde voor tennis.
“Als maar één van ons slechtziend was geworden, hadden we dan ook samen in een team gezeten?” Joost vraagt het zijn broertje. Die kan zich niet voorstellen dat hij goalball níet leuk had gevonden. “Het is een heel inclusieve sport. Ook mensen zonder visuele beperking kunnen de sport doen. Het zou prima ook een olympische sport kunnen zijn.”
Confronterend
Hun leven is sinds ze slechtziend zijn op veel vlakken veranderd. “Het was heel moeilijk in het begin, zeker. Ik speelde veel hockey, had een leuk team. Ik vond het moeilijk om dat los te laten. Ik ging nog wel mee naar wedstrijden, maar dat vond ik heel confronterend. Ik kon gewoon niet meedoen. Juist omdat sport altijd een uitlaatklep voor me was, miste ik dat”, vertelt Joost.
En nog steeds is het soms zoeken, een proces, vult Frank aan. Niet in sport, wel soms in het leven daaromheen. “Ik kende weinig mensen die slechtziend zijn. Daarom is het fijn dat ik tegenover mijn broer nooit iets hoef te verantwoorden of uit te leggen. Het is supernormaal. Net als nu in ons goalballteam.”
Hun zicht, eerst die van Frank en een paar maanden later die van Joost, verslechterde vanuit het niets. “We wisten weliswaar van de broer van onze oma, die had al jaren een oogaandoening. Maar dat wij dezelfde erfelijke aandoening bleken te hebben, kwam als een totale schok.”
Ze hebben beiden nog wel wat zicht. En een buitenstaander zal niet merken dat ze visuele problemen hebben. Behalve misschien als ze op hun telefoon kijken, dan houden ze het scherm bijna op hun ogen. Ze zien contouren, geen details, geen gezichten, kunnen de borden op het station niet lezen.
Goalballboers Frank (links) en Joost
Paralympische Talentdag
Naast een nieuwe weg vinden met school, opleiding, vervoer, zochten ze in het begin ook naar een nieuwe sport. Frank: “Ik had daar helemaal geen zin in. Mijn ouders hebben best wel gepusht om weer wat te gaan doen. Ik vond het nogal een stap om sporten uit te proberen die specifiek gericht zijn op mensen met een visuele beperking . Dan hoor je ineens echt bij mensen met een handicap. Maar ik ben superblij dat ik het wel gedaan heb.”
Joost herkent dat, zegt hij. Toch kostte het wat inspanning om een sport te vinden waar ze zich helemaal in thuis voelen. Ze hopen antwoorden te vinden op de Paralympische Talentdag in 2016 in Amsterdam. “Het gaf me enorm veel motivatie toen ik daar zag wat topsport inhoudt, ook voor mensen met een handicap. Het heeft me extra gedreven alles uit goalball te halen. “
Door de talentdag komen ze in aanraking met speerwerpen en Joost daarnaast met wielrennen, waarin hij het schopt tot het talentprogramma van de wielrenbond KNWU op Papendal. Hij mist het teamgevoel, en besluit toch, net als zijn broer, zich vol op goalball te richten.
Even niet bezig met slechtziendheid
Er is nog een verrassend element aan goalball dat hem veel brengt, zegt Joost. “We dragen bij goalball verduisterende brillen, shades, zodat het speelveld gelijk is en niemand kan zien. En hoewel ik me in het begin moeilijk kon oriënteren en het een grote stap was om mijn zicht helemaal af te sluiten, gaf het ook rust. Normaal ben ik constant bezig mijn verminderde zicht, mijn restvisus, zo optimaal mogelijk in te zetten. Dat is heel vermoeiend. Door bij goalball dat zicht helemaal af te sluiten en alleen af te gaan op gehoor en gevoel, hoef ik even niet bezig te zijn met mijn slechtziendheid.”
Ze hebben steun bij elkaar. Ze delen dezelfde ervaring. En nu ook het Nederlands team. “Door omstandigheden zitten we nu in één team. En is onze band versterkt. Dat is heel speciaal. Het brengt iets extra’s. We begrijpen elkaar. Buiten en in het veld. Dragen samen oranje shirts tijdens EK’s. Dat geeft allemaal een warm gevoel.”
Talentdag 2024
Ongeveer 30% van de paralympische ploeg bestaat uit sporters die ooit op een Paralympische Talentdag zijn ontdekt. Op zondag 21 april 2024 is er weer een talentdag. Ben jij tussen de 12 en 35 jaar oud, sportief, gemotiveerd en heb je een lichamelijk, visuele en/of licht verstandelijke handicap? Dan ben jij wellicht de talentvolle sporter die we zoeken. Meld je aan via de pre-registratie en ontdek of jij kunt deelnemen aan de Paralympische Talentdag. Lees meer via: https://nocnsf.nl/talentdag
Goalball, hoe werkt het?
Goalball is een paralympische teamsport voor mensen met een visuele beperking waarbij het doel is om de bal met belletjes erin (rinkelbal) in het doel van het andere team te werpen. De spelers dragen tijdens het spel een geblindeerde bril. Frank en Joost vertellen hier hoe zij zich zonder zicht toch kunnen oriënteren:
