“We bouwen een brug, terwijl we er overheen lopen”

Dat de Olympische Spelen volgend jaar doorgaan, daar bestaat inmiddels geen twijfel meer over. Maar hoe gaat het grootste sportevenement ter wereld plaatsvinden, terwijl de wereld nog altijd in de greep is van het coronavirus? Chef de mission Pieter van den Hoogenband en NOC*NSF-technisch directeur Maurits Hendriks kregen maandag een aantal antwoorden van het organisatiecomité. “Het is een complexe puzzel.” 

Veiligheid, eenvoud en ‘omotenashi’ (Japans voor gastvrijheid). Die begrippen zet gastland Japan centraal op de Spelen van Tokio. “Woorden die elkaar ergens ook tegenspreken”, zegt Hendriks, die samen met Van den Hoogenband een seminar voor chefs de mission over de Spelen bijwoonde van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). “Want hoe gastvrij is het, als je sporters bijvoorbeeld verplicht in quarantaine moet laten gaan? Hoewel we daar natuurlijk alle begrip voor hebben.”

Van den Hoogenband: “Ik vind het waanzinnig mooi om te zien dat we met mensen van over de hele wereld toewerken naar een lichtpunt volgend jaar, dat de Spelen gaan zijn. Een moment waar iedereen naar snakt, naar uitkijkt. Waar de wereld weer samen kan komen. Maar aan de andere kant is het ook heel ingewikkeld. We moeten met elkaar een veilige omgeving voor alle deelnemers creëren, waarin topsport bedreven kan worden. Dat vergt keuzes en ‘counter measures’, maatregelen om de Spelen mogelijk te maken, ook in tijden van een Covid-crisis. Met iedereen proberen we vooruit te kijken, al letten we ondertussen natuurlijk ook op de actualiteit en de laatste corona-ontwikkelingen in Nederland.” 

Geen bubble 
Aan het overleg deden ongeveer 150 landen mee. Het IOC meldde geen olympische bubble voor ogen te hebben, zoals die bijvoorbeeld wel bij de Tour de France werd ingericht.  Hendriks: “Tijdens de Spelen wordt vooral een beroep gedaan op ieders gedrag. Dat betekent dat je je aan een aantal basisregels moet houden. De details worden nog uitgewerkt, maar je kunt denken aan de richtlijnen die in Nederland al gelden: vermijd sociale contacten, houd voldoende afstand en denk goed om je hygiëne. Die gedragsregels komen voor een groot deel overeen met het hygiëneprotocol dat we bij TeamNL al jaren hanteren.” Van den Hoogenband: “Voor onze sporters is een groot deel van die regels dus al bekend terrein. Bij TeamNL zijn we een voorloper op dit gebied. Dat is iets om trots op te zijn.” 

Het IOC schetste maandag vier mogelijke scenario’s voor de Spelen. Van een uitgangspunt waarin het coronavirus onder controle is tot een scenario van wereldwijde ongelijkheid op corona-gebied. Hendriks: “Alleen het tweede scenario is verder uitgewerkt. Het IOC verwacht dat deze variant het waarschijnlijkst is. Dit wordt het basisscenario genoemd. Hier wordt ook naar toegewerkt. Het principe dat we ‘ermee leren leven’ staat hierin centraal (zie bovenstaande afbeelding, red.). Daar staat bijvoorbeeld in dat er rond de startdatum van de Spelen een vaccin is, maar dat deze nog niet voor iedereen toegankelijk is. Dat de algehele gezondheid in de wereld is verbeterd, er nog wel sprake is van ‘lokale coronaclusters.’ Dat social distancing nog steeds de norm is, wereldwijd. Van die situatie gaat de organisatie momenteel uit.” 

Olympisch dorp 
“Het ziet er nu naar toe dat een sporter vijf keer getest moet zijn, voordat hij het olympisch dorp binnenkomt”, zegt Van den Hoogenband. “Dat klinkt misschien heftig, maar naar verwachting zijn dit makkelijk uit te voeren testen. De sneltesten worden steeds betrouwbaarder. En er is groot vertrouwen bij het IOC dat die testen over tien maanden goed beschikbaar zijn.” 

Hendriks: “Dit klinkt haalbaar en uitvoerbaar. Er wordt daarnaast door het IOC nagedacht over een ‘rotating athlete scenario’, waarin het aantal bewoners van het olympisch dorp wordt teruggebracht. Dat betekent dat een sporter later het dorp inkomt, wellicht enkele dagen voor een wedstrijd, en na afloop van de competitie naar huis gaat. Hierdoor is het minder druk in het dorp. De voorbereidingsplek buiten het dorp, het zogeheten pre-camp, is ook het quarantainegebied bij het binnenkomen van het land. Momenteel moet je veertien dagen in quarantaine als je Japan binnenkomt. Dat wordt waarschijnlijk nog aangepast.” 

Hendriks drukt de geruchten de kop in dat er beperkingen zouden komen in het aantal begeleiders rondom de sporters. “Dat aantal blijft gewoon hetzelfde. Wél doet het IOC een nadrukkelijk beroep op de landen om hun delegatie te beperken. Dan gaat dus om de mensen buiten het sportieve deel van de afvaardiging. Verder blijven er vragen en ook zorgen bestaan. Als NOC’s zijn we natuurlijk ook geïnteresseerd in de uitwerking van de andere scenario’s, maar daar is nog geen informatie over. En als er een vaccin is, is die ook beschikbaar voor alle sporters in de wereld? Da’s ook een belangrijke. Het IOC praat met de World Health Organisation over het verkrijgen van vaccins voor sporters en begeleiders, dat is een goed signaal. En uiteraard zijn we benieuwd naar de laatste vertrekpunten richting de Paralympische Spelen. Daar horen we op 26 oktober meer over.” 

Kwalificatietraject 
“Onze belangrijkste zorg blijft het ontbreken van duidelijkheid, wanneer een kwalificatietraject niet door kan gaan. Momenteel is het niet helder wat er dan wordt aangehouden als richtlijn. Is dat bijvoorbeeld het laatste grote toernooi binnen een sport of een wereldranglijst? Wat is leidend? In de zomer hebben we al aangegeven dat hier beslissingen over moeten worden genomen. Wij willen dat het IOC zo snel mogelijk met eerlijke en duidelijke richtlijnen komt voor de sporters die zich nog moeten plaatsen. Het is wat mij betreft onacceptabel als zulke beslissingen achter een vergadertafel worden gemaakt. Neem als voorbeeld onze honkballers. Als zij geen qualifier meer mogen spelen, wie of wat bepaalt dan of ze naar Tokio gaan?” 

Van den Hoogenband: “We zeggen het nog maar eens: de Spelen gaan door. En we zetten alles op alles om er een succes van te maken voor alle TeamNL’ers. Het is een complexe puzzel. Maar dat wil niet zeggen, dat we ‘m niet gaan oplossen. Dagelijks krijgen we nieuwe inzichten. We zijn bezig een brug te bouwen, terwijl we er overheen lopen.”