Voor het behalen van sportieve successen heb je talent en doorzettingsvermogen nodig. Maar ook coaches en experts die beschikken over optimale data en informatie. Daarvoor biedt een athlete management systeem (AMS) uitkomst. We interviewden sportwetenschapper Niels Daems erover.
In een AMS komen alle data van sporters samen: van data over prestaties tot gegevens over het welzijn van de sporter en de voortgang op technisch, tactisch, medisch en conditioneel vlak. Zo kunnen topsporters, coaches en experts dankzij toegankelijke data en informatie tot nóg betere prestaties komen.
Niels Daems is als sport scientist AMS werkzaam bij de afdeling Topsport van NOC*NSF. Hij kwam in die functie terecht na eerst vijf jaar als embedded scientist bij Sportcentrum Papendal te hebben gewerkt. Daar was hij verantwoordelijk voor rolstoelbasketbal, badminton en het talentprogramma van volleybal. “Toen NOC*NSF met het programma Digitalisering Topsport startte, vroegen ze mij om mee te denken. Wat begon met een dag per week gedetacheerd drie jaar geleden, groeide uit tot een fulltimebaan bij het team Performance Technology.”
Wat is de functie van een AMS?
“De staf rond de sporter kan allerlei data opslaan in het AMS, waardoor de coach altijd weet hoe zijn sporters ervoor staan en op basis daarvan beslissingen kan nemen. Sporters kunnen zelf ook hun data inzien en gegevens opslaan. Het AMS helpt coaches dus om hun trainingsaanpak te verbeteren, waardoor sporters beter kunnen presteren.”
Met welk AMS werken jullie?
“Het systeem dat wij gebruiken, heet Smartabase. Dit systeem heeft als grootste voordeel dat je alle data op één plek hebt. De coach kan overal ter wereld zien hoe zijn sporters ervoor staan. Een ander voordeel is dat Smartabase enorm veel mogelijkheden biedt, waardoor we ook de uitdagende wensen van gebruikers kunnen tackelen.”
Een dashboard dat bijna ieder programma in Smartabase gebruikt. Dit is het teamoverzicht op de inlogpagina dat je als eerste ziet en coaches meteen een goed beeld geeft van hoe de sporters ervoor staan.
In het AMS komen alle data van atleten samen. Waaraan moeten we dan denken?
“Aan zowel sportgenerieke als sportspecifieke data. Sportgenerieke data splitsen we op in drie hoofdthema’s: kracht & conditie, voeding en medisch. Bij kracht & conditie kun je denken aan trainingsschema’s. Bij voeding kunnen experts voedingsschema’s en dieetplannen invoeren en onder medisch vallen data van sporters over (de behandeling van) blessures en gezondheidstesten, zoals bloeddruk, hartslag en VO2-max-metingen."
"Iedere bond heeft zijn eigen omgeving met daarin standaard deze en andere sportgenerieke data. Daar kunnen ze veel sportspecifieke gegevens aan toevoegen. Wij gaan samen met de coaches in gesprek hoe we Smartabase voor hen het beste kunnen inrichten.”
Heb je een aantal voorbeelden van sportspecifieke data?
“Voor de handballers registeren ze het aantal sprongen en het aantal sprints. Bij volleybal kijken ze meer naar de hoogte van de sprong en waar die sprongen plaatsvinden op het veld. Bij rolstoelbasketbal meten ze de afgelegde afstanden, het aantal sprints en het aantal keer afremmen.”
Wie zetten de data eigenlijk in het systeem?
“Dat doen diverse mensen: begeleiders uit de verschillende expertgebieden, coaches en de sporters zelf. De experts voeren de data uit hun expertise in, coaches doen vaak de verslaglegging en sporters hun eigen data, zoals een dagelijkse vragenlijst over hoe goed ze slapen, hoeveel stress ze hebben en een vragenlijst over de duur van een training, hoe zwaar ze die vonden enzovoort. Verder kunnen er ook via wearables, zoals smartwatches, data in het systeem komen.”
Wat is de meerwaarde van het systeem voor coaches?
“De sporter kan beter begeleid worden en er is meer inzicht in de prestatie van de sporter over een langere periode. Coaches zijn dankzij Smartabase van alle expertgebieden doorlopend op de hoogte van de status van hun sporter. Voorheen waren de data versnipperd. Toen moest een coach een voedingsspecialist vragen naar het eetpatroon, de conditietraining baseren op de conditionele gesteldheid en de psycholoog vragen over de mentale status van zijn sporters. Het AMS biedt de coach een compleet overzicht.”
Wat is de meerwaarde van het systeem voor sporters?
“Omdat sporters altijd toegang hebben tot hun eigen data, kunnen ze alles monitoren en hun eigen ontwikkeling in de gaten houden. Ik herinner me een atlete die na haar zwangerschap samen met een voedingsdeskundige een plan maakte om op gewicht te komen en na afloop aangaf dat Smartabase haar enorm hielp bij de voortgang.”
Wat is de meerwaarde voor bonden?
“Ook voor bonden biedt het systeem een plek waar alle data van hun sporters veilig worden opgeslagen. Een voordeel daarvan kan zijn dat data niet verloren gaan als een coach vertrekt. Ze zijn immers opgeslagen op een centrale, veilige plek, waar stakeholders toegang toe hebben. Daarnaast kun je als bond het sportprogramma naar een hoger niveau tillen, doordat je met data betere beslissingen kunt nemen.”
Een voorbeeld: “Voor de KNSB bouwden we een dashboard waarmee de KNSB sporters die meedoen aan de talentdagen kunnen monitoren. Voorheen deed de bond dit op papier en werden de data in Excel uitgewerkt. Een heel proces. Dankzij Smartabase worden de data nu meteen opgeslagen, rapportages gemaakt en kan de bond de data meteen inzien om zo talenten met elkaar vergelijken.”
Hoe kunnen bonden met het AMS aan de slag?
“Bonden kunnen bij ons de aanvraag doen om het systeem te gebruiken. Daarna kijken we samen hoe we het beste kunnen helpen en maken we een omgeving. Niet alle bonden hebben een eigen omgeving. We hebben het AMS ingericht met een hoofdpagina waar alle expertgebieden op werken. Daarnaast hebben de meeste bonden eigen subpagina’s met sportspecifieke data.”
Wat is jouw rol als sport scientist AMS?
“In deze rol help ik dataspecialisten en coaches bij bonden om het AMS zo optimaal mogelijk te gebruiken. Samen kijken we waar hun programma behoefte aan heeft en waar ze tegenaan lopen, zodat we het systeem steeds beter kunnen maken. Alles moet bijdragen aan betere en gezondere training om zo tot betere prestaties te komen."
"Hiervoor werk ik samen met mijn collega’s uit het team Performance Technologie, die alles weten over de verschillende technologieën die bij de programma’s gebruikt worden. Binnen NOC*NSF werken we ook veel samen met Functioneel Beheer, dat de administratieve kant van Smartabase beheert, maar ook met andere dataspecialisten om te sparren over analysemethoden. En ik zit natuurlijk veel met coaches en dataspecialisten bij bonden. Af en toe overleggen we met medewerkers van grotere bonden over vragen op het gebied van in- en uitstroom. Ten slotte is veel contact met de mensen van Smartabase zelf.”
Hoe staat Nederland ervoor op het gebied van data ter ondersteuning van topsporters?
“We hebben als NOC*NSF de ambitie uitgesproken om als Nederland, met TeamNL, tot de tien meest succesvolle sportlanden ter wereld te behoren. Ik denk dat we daar op datagebied al zijn, maar er is altijd ruimte voor verbetering. Wellicht kunnen we meer met videoanalyses doen, en met grotere sets data, zodat we diepere analyses kunnen doen. We moeten vooral investeren in kennis. Hoe kijk je naar data en hoe doe je er iets zinnigs mee?"
"Maar goed, voor zo’n klein landje doen we het erg goed. Ik denk ook dat het een voordeel is dat we zo klein zijn. De lijnen zijn korter, waardoor we sneller met elkaar kunnen schakelen en van elkaar kunnen leren.”