Arie de Jong
Naam: Arie de Jong
Geboren: 21 juni 1882 te Pelantoengan Semarang (Nederlands-Indië)
Overleden: 23 december 1966 te Den Haag
Sport: schermen
1928, Olympische Spelen IX te Amsterdam
Onderdeel: degen individueel
Prestatie: in voorronde uitgeschakeld
Onderdeel: degen team
Prestatie: in halve finale uitgeschakeld
Onderdeel: sabel individueel
Prestatie: in finale negende
Onderdeel: sabel team
Prestatie: in halve finale uitgeschakeld
1924, Olympische Spelen VIII te Parijs
Onderdeel: floret individueel
Prestatie: in achtste finales uitgeschakeld
Onderdeel: floret team
Prestatie: in eliminatieronde uitgeschakeld
Onderdeel: degen team
Prestatie: in kwartfinales uitgeschakeld
Onderdeel: sabel individueel
Prestatie: in finalepoule vijfde
Onderdeel: sabel team
Prestatie: brons
Olympische Spelen VI Antwerpen 1920
Onderdeel: floret individueel
Prestatie: in voorronde uitgeschakeld
Onderdeel: floret team
Prestatie: in eerste ronde uitgeschakeld
Onderdeel: degen individueel
Prestatie: halve finale (2e poule)
Onderdeel: degen team
Prestatie: in eerste ronde uitgeschakeld
Onderdeel: sabel individueel
Prestatie: brons
Onderdeel: sabel team
Prestatie: brons
1912, Zomerspelen V te Stockholm, Zweden
Onderdeel: floret individueel
Prestatie: in eerste ronde uitgeschakeld
Onderdeel: degen individueel
Prestatie: in halve finale uitgeschakeld
Onderdeel: degen team
Prestatie: brons
Onderdeel: sabel team
Prestatie: brons
1908, Olympische Spelen IV te Londen
Onderdeel: degen team
Prestatie: in voorronde uitgeschakeld
Onderdeel: sabel individueel
Prestatie: in tweede ronde uitgeschakeld
Onderdeel: sabel team
Prestatie: in de voorronde uitgeschakeld
1906, Olympische Spelen te Athene
Onderdeel: floret individueel
Prestatie: in voorronde uitgeschakeld
Onderdeel: degen individueel
Prestatie: in voorronde uitgeschakeld
Onderdeel: sabel (drie treffers)
Prestatie: finale, niet geplaatst bij eerste zes
Onderdeel: sabel (een treffer)
Prestatie: in voorronde uitgeschakeld
Onderdeel: degen team
Prestatie: 5e plaats
Schermer Arie de Jong nam in totaal zes keer deel aan de Olympische Spelen (1906, 1908, 1912, 1920, 1924, 1928). Hierbij wordt echter vaak over het hoofd gezien dat bij De Jong ook zijn deelname aan de zogenaamde Interim-Spelen van 1906 wordt meegeteld. En het IOC doet dat niet, tot onvrede van veel sporthistorici.
De International Society of Olympic Historians (ISOH) schreef in 2004: ‘Twee jaar geleden heeft de ISOH bij het IOC een officieel verzoek ingediend om de zogenaamde Interim Spelen van 1906 in te erkennen als de Tweede Internationale Olympische Spelen van Athene (in 1896 vonden de eerste moderne Spelen in Athene plaats, red.). Het ISOH ziet geen verschillen tussen deze Spelen en de edities van 1904 en 1908. Het Uitvoerende Comité van het IOC heeft dit verzoek echter zonder verdere uitleg naast zich neergelegd.’
Kortom: volgens veel sporthistorici heeft De Jong zes keer meegedaan aan de Olympische Spelen, maar volgens het IOC vijf keer. De prestatie van De Jong is hoe dan ook fenomenaal.
Een balletje aan een touwtje
In 1960 was hij in het AVRO-radioprogramma In het dal van Olympia één van de sprekers over de geschiedenis van de Olympische Spelen. Klik hier om het te beluisteren.
Dankzij dit geluidsfragment is er nog een gesproken herinnering aan de Olympische Spelen van 1908 in Londen overgeleverd. De Jong wijst ons hier op dat de tijden toen volkomen anders waren: “In 1908 ging iedereen op zijn eigen gelegenheid naar Londen. Daar zwierven we elk afzonderlijk rond, er was geen organisatie, en zo nu en dan, als we wat geld bij elkaar hadden, gingen we trainen. De conditietrainingen kenden we toen nog niet. We deden het elk op onze eigen manier. Ik trainde dagelijks met een balletje aan een touwtje, waarop ik alle mogelijke aanvallen deed.”
Het Nederlandse optreden in Londen werd een drama vanwege de slechte organisatie. Ook de schermers wonnen geen enkele prijs, wat hard aankwam bij De Jong: “Ik heb maar één of twee partijen gewonnen en kwam terug met het idee dat ik er niets van kon. Maar gelukkig, vanwege dat gevoel, hebben we daarna gezegd: We beginnen opnieuw.”
Een dikke vent
De afgang werkte inderdaad motiverend, want op de verschillende Spelen die volgden won De Jong vijf bronzen medailles. In 1924 had dat goud moeten zijn, maar er gebeurde iets merkwaardigs, aldus Jeroen Heijmans van Sportgeschiedenis.nl: ‘Tijdens de finalepartij tegen de sterke Hongaar Sándor Posta kwam De Jong met 3-0 voor, slechts één treffer van de zege. Op dat moment in de wedstrijd zakte een toeschouwer (‘een dikke vent’) door zijn stoeltje. Door het lawaai waren de juryleden afgeleid, en ze misten daardoor de beslissende treffer van De Jong. Toen ze weer keken zagen ze nog wel een treffer van de Hongaar. De Jong was door dit voorval zo van slag dat hij de partij verloor. Die verliespartij maakte uiteindelijk net het verschil tussen het halen van de barrage om de eerste plaats, en die om de vierde plek. De Jong verloor die wedstrijd ook nog eens, en eindigde als vijfde, terwijl Posta met het goud aan de haal ging.’
Geen gouden medaille dus, maar De Jong was wel deelnemer aan zes Olympische Spelen. Of waren het er toch maar vijf?
Bronnen:
• www.sportgeschiedenis.nl
• Statistische gegevens: Olympisch Oranje, Ton Bijkerk (Tirion Sport, 2008)
• Foto: de schermploeg in 1928, met Arie de Jong als derde van rechts.