De reis naar het podium

De weg van een talentvolle sporter richting de topsport is geen geëffend pad. Sterker nog, het is hobbelig, grillig, onvoorspelbaar en voor iedere sporter anders. Eén aanpak die voor alle sporten en sporters leidt tot dezelfde uitkomst bestaat niet. Wel kunnen veel sporten en sporters van elkaar leren zodat het wiel niet steeds opnieuw moet worden uitgevonden.

In de zoektocht naar continue verbeteringen is het belangrijk om de start en de duur van deze reis naar het mondiale senioren podium af te bakenen. Deze afbakening draagt niet alleen bij aan het versterken van de opleidingsprogramma’s, maar kan tevens een afzwakkende werking hebben op misstanden in de (top)sport.

“Talent”: een woord met potentie, maar ook met risico’s

In de sport wordt bijvoorbeeld aan termen als 'talent' en 'talentontwikkeling' veel betekenis gegeven. Ze worden te snel in context geplaatst van het kunnen bedrijven van topsport ergens in de (verre) toekomst. Deze termen worden ook vaak al vanaf zeer jonge leeftijd gebezigd. Trainingen die mogelijk nog in teken zouden moeten staan van generieke sportieve ontwikkeling worden hierdoor te snel in functie geplaatst van ontwikkeling richting topsport, met verkeerde en mogelijk schadelijke gevolgen voor de jonge sporter.

Talent: een woord met potentie, maar ook met risico’s.

Wij hanteren acht jaar als vertrekpunt voor de duur van deze reis en gebruiken termen als 'talent' en 'talentontwikkeling' pas op zijn vroegst acht jaar voordat iemand kan strijden om mondiale podiumplaatsen.

De weg naar het podium, een schematische weergave

Hiermee sluiten wij onze ogen niet voor de activiteiten die op jongere leeftijd moeten worden aangeboden. Wij kennen de wisselwerking tussen de verschillende leeftijdsfasen en het gegeven dat ontwikkeling een doorlopend proces is. Ondanks dat ontwikkeling in de breedste zin van het woord een doorlopend proces is zonder een exact begin of einde, draagt een afbakening zoals bovenstaande eraan bij dat we beter inzicht krijgen in welke activiteiten op welke niveau bijdragen aan het optimaliseren van de (persoonlijke) ontwikkeling van de sporter.

We houden met dit vertrekpunt (vanaf acht jaar vóór het podium) rekening met:

de negatieve consequenties van te vroeg (en te veel) nadruk leggen op presteren en topsport;
de aandachtspunten die kunnen ontstaan bij lange relaties tussen sporter en trainer-coach;
de complexe wereld en ontwikkeling van kinderen naar jongeren naar jong volwassene en uiteindelijk naar volwassene;
het feit dat analyses bij een langere voorbereidingsperiode vaak algemeen en onbetrouwbaar zijn. Lichaam en hersenen ondergaan nog vele veranderingen tijdens de adolescentie die lastig tot niet zijn te analyseren.
Langere routes, zoals 12-16 jaar, kunnen leiden tot eenzijdige en extreme sportbeoefening met uitval tot gevolg.
Kortere routes kunnen een trainingsachterstand op sporters in andere landen opleveren die in de meeste gevallen niet meer valt goed te maken.

Als er geen concrete bewijzen in een specifieke sport zijn dat de voorbereiding langer of korter duurt, dan adviseren wij om acht jaar te gebruiken als vertrekpunt.