Mandy Vervoort: “Ik dacht dat mijn gender een obstakel zou zijn bij solliciteren” 

Het was een klein zinnetje, maar de impact kon groot zijn. Mandy Vervoort schreef in de sollicitatiebrief aan de Wielersportbond NTFU dat die non-binair is. “Ik hield er rekening mee dat ik daardoor meteen op de verkeerde stapel kon belanden.” Inmiddels werkt Mandy er bijna een jaar. “Al mijn doemscenario’s liggen in de prullenbak.” 

Toen Mandy (23) na diens studie bedrijfseconomie begon met solliciteren, rekende die op een langdurig proces. Zouden werkgevers iemand aannemen die non-binair is? En zouden ze een prettige werksfeer bieden voor iemand die de voornaamwoorden die/diens gebruikt? “Het is iets dat nog onbekend is. En in de sport zijn non-binaire mensen negatief in het nieuws geweest. Ik durfde er niet op te rekenen dat de wielersportbond daar open voor zou staan.” 

Maar vanaf het moment dat Mandy werd uitgenodigd voor een gesprek, bleek dat iedereen reageerde zoals die hoopte. “Ze vertelden dat ze rekening zouden houden met mijn voornaamwoorden en dat ik mocht aangeven wat ik daarin nodig had. Dat vond ik fijn. Er niets over zeggen, had ik ook gek gevonden. Maar een groot punt was het niet.” 

Eenmaal aan de slag als online marketeer, kwamen er meer vragen. Ook dat was goed, zegt Mandy. “Mijn doembeeld was dat collega’s er niets over wilden weten, maar wel bewust verkeerd naar me zouden verwijzen. Dat gebeurde helemaal niet. Ze deden meteen hun best en vroegen hoe ze me het beste konden aanspreken. Het leverde mooie gesprekken op. Doordat ik hier open over ben, merk ik dat collega’s ook makkelijker iets persoonlijks delen. Zo ontstaat er sneller een band.”

Geen uithangbord

Dat Mandy zich vanaf het begin geaccepteerd voelde bij de wielerbond, zegt niet automatisch iets over de wielersport als geheel, zegt die. “Ik voelde me welkom dankzij collega’s die oprecht geïnteresseerd waren. Maar heel divers is de organisatie nog niet. En de sport zelf wordt nog steeds vooral beoefend door oudere mannen, er zijn relatief weinig vrouwen lid. De bond probeert daar wel verandering in te brengen, en het helpt als daarbij mensen van verschillende achtergronden meedenken. Laatst zei de directeur nog dat het waardevol is dat ik er werk. Ik ben geen uithangbord voor diversiteit, maar dat het thema nu meer op de kaart staat, zegt veel. De campagne ‘Woorden Raken’ van onze bond is daar een goed voorbeeld van.” 

Dat woorden inderdaad raken, weet Mandy als geen ander. “Het brengt me van mijn à propos als iemand het verkeerde voornaamwoord gebruikt. Het voelt alsof je bij de verkeerde naam wordt genoemd, of alsof iemand ‘hij’ zegt terwijl je een vrouw bent. Dat valt altijd op. Natuurlijk begrijp ik dat het fout kan gaan. Voor veel mensen is het nieuw en wennen, en het is zelden met opzet.” 

Wat Mandy waardeert, is als collega’s het zelf opmerken en zeggen: ‘Sorry, volgens mij zei ik het net verkeerd.’ “Dan weet ik dat ze snappen hoe belangrijk het voor me is. Dat ze me accepteren en respecteren. Laatst hoorde ik zelfs dat collega’s elkaar verbeterden toen iemand zich vergiste. Dat raakte me. Het liet zien dat het niet alleen míjn punt is, maar dat het breder leeft. En als het goed gaat, is dat zo’n opluchting. Dan voel ik: ‘Dit ben ik en ik ben trots op wie ik ben.’”

Non-binair googelen

Bekendheid helpt, zegt Mandy. “Hoe meer verhalen er zijn, hoe groter het begrip en hoe normaler het wordt. Daarom deel ik mijn positieve verhaal graag. Dan hoeven mensen niet te gaan raden of googelen wat non-binair zijn betekent.” 

Die weet hoe veel verschil een positieve reactie kan maken. Toen Mandy een paar jaar geleden vertelde dat die twijfelde over diens genderidentiteit, dat die zich niet thuis voelde in het hokje ‘man’ of ‘vrouw’, en dat non-binair beter leek te passen, reageerde diens omgeving vrijwel alleen maar bemoedigend. “Mijn ouders zeiden meteen: ‘We houden van je, het maakt ons niet uit hoe jij je identificeert, als je je maar goed voelt. Laat ons weten hoe we je kunnen steunen.’ Dat gaf me vertrouwen.” 

Toch zijn er in de praktijk nog veel drempels, merkt Mandy. Kleine dingen maken al verschil, zoals formulieren waarop je alleen ‘man’ of ‘vrouw’ kunt kiezen. “Op onze website is er nu een derde vakje: ‘neutraal’. Dat voelt voor mij meteen veel positiever. Het is goed om te bedenken waarom je eigenlijk naar iemands gender vraagt. Is het echt nodig bij een wielertocht waar iedereen voor zichzelf fietst? Of als je je bij een sportschool inschrijft? En als je dat wél doet en een derde optie toevoegt, hoe noem je die dan? Soms zie ik termen als ‘Weet ik niet’ of ‘Niet van toepassing’, maar die vind ik niet passend. Als ik voor mezelf spreek: ik weet het prima, en ik ben ook van toepassing. ‘Neutraal’ past beter.”

Kleedkamers

En dan zijn er nog de veelbesproken kleedkamers en wc’s. Is het nodig rekening te houden met non-binaire sporters? “Ja,” zegt Mandy. “Ik snap dat je moet nadenken over de praktische kant. Moet je een hele kleedkamer vrijhouden voor iemand die er misschien één keer per week gebruik van maakt, terwijl de andere ruimtes overvol zijn? Maar aan de andere kant: je laat een non-binaire sporter wel met een vervelend gevoel achter door te moeten kiezen terwijl die keuze niet klopt. Ik weet hoe dat is. Dus mijn advies is, ga op zoek naar wat er wél kan. Misschien is er een kleinere ruimte die ook voor andere minderheden, zoals rolstoelgebruikers, toegankelijk is. En laten we het ook niet moeilijker maken dan het is. Bij wc’s bijvoorbeeld: in plaats van allerlei categorieën en logo’s, kun je het ook gewoon ‘wc’ noemen.” 

Mandy tennist, zwemt, wielrent en gaat naar de sportschool. Daardoor merkt die goed hoe verschillend sporten omgaan met gender. “In het zwembad vind ik het fijn dat ik gewoon een eigen omkleedhokje heb, zonder verwijzing naar mannen- of vrouwenkleedkamer. Fietsen vind ik ook prettig: daar speelt gender nauwelijks een rol. Je hebt een fiets en daar ga je. Maar bij tennis ligt dat anders. Alleen al het moeten kiezen tussen kleedkamers zorgt voor een drempel. En bij teams of wedstrijden wordt er ingedeeld op geslacht, terwijl dat niet altijd nodig is. Er wordt ook gemengd gespeeld.”

Topsport

Mandy heeft niet op alles een pasklaar antwoord of oplossing. “Hoe organiseer je topsport voor mannen, vrouwen, non-binaire en transgender personen? Dat is complex. Zou een aparte categorie voor non-binaire of transgender sporters helpen? Maar hoe vergelijk je dan uitslagen van zo’n kleine groep? Als je de categorieën helemaal loslaat, zullen mannen dan fysiek een te groot voordeel hebben? Tegelijkertijd spelen veel meer factoren mee in de sport, zoals lengte, gewicht of lichaamsbouw. Ik vind het een lastige kwestie. Maar ik denk dat het goed is om er met meer openheid over na te denken.”