Marco Kraal: “Alléén al door een regenboogband te dragen, werd ik uitgescholden en aangekeken”
Yvonne Derksen 27 juli 2023
Als bioloog, hoofdredacteur van wetenschappelijk blad Visionair en presentator bij VisTV is Marco Kraal dag en nacht bezig met de vissport. LHBTIQ+ was voor Marco nooit een onderwerp om bij stil te staan, juist omdat hij dacht dat het in Nederland geen probleem (meer) was. Tót hij meevoer tijdens de Canal Parade in Amsterdam en voor het eerst geconfronteerd werd met de verhalen en met discriminatie. “Ik ben nog nooit uitgescholden. Ik wist eerst niet waarom, tot ik me realiseerde dat ik een regenboogband om mijn arm droeg.”
Connectie tussen mens en natuur
“Toen ik vier jaar was, was ik volledig onhandelbaar door zware ADHD. Mijn vader kreeg de tip om zijn zoon een hengel te geven. Dat bleek een goede therapie te zijn voor mijn onrust. Ik stond dag en nacht met de vishengel buiten en kreeg niet alleen veel interesse in de sport, maar ook in de natuur. Ik zie vissen vooral als een connectie tussen mij en de natuur. Dan voel ik me het meest verbonden: ik word deelnemer in plaats van een toeschouwer. Door die connectie ben ik heel gefascineerd. Vissen heeft me een beter mens gemaakt, rustiger. Nu ben ik niet alleen een gedreven sportvisser, maar ook bioloog. Fantastisch om van mijn hobby mijn beroep te maken.”
Openbaring
“Ik heb me nooit beziggehouden met LHBTIQ+. Bij mij thuis was er nooit discussie over geaardheid, seksualiteit en huidskleur. In mijn visie was iedereen gelijk en Nederland geëmancipeerd. Je houdt van mensen, of je houdt niet van mensen. Ik dacht: waarom hebben we het hier nog steeds over? Is dit niet overdreven? Zeker in de sport. Dat was bij uitstek een omgeving waarvan ik dacht dat we allemaal gelijk waren en geaardheid totaal niet relevant: het maakt je geen betere of slechtere sporter.”
“Toen ik door Sportvisserij Nederland in 2019 werd gevraagd of ik mee wilde varen tijdens de Canal Parade, dacht ik in eerste instantie dan ook dat dat eigenlijk niet nodig was. Sterker nog: ik ging er met tegenzin heen. Máár ik had helemaal niet door dat ik in een beschermd milieu ben opgegroeid en dat er nog steeds veel LHBTIQ+ personen zijn die aanlopen tegen ongelijkheid. De Canal Parade heeft mijn ogen daarvoor geopend.”
Verhalen om te onthouden
“Al voor ik de boot op stapte, had ik veel interessante gesprekken met andere sporters. Het grootste deel daarvan was LHBTIQ+ en deelde veel eigen ervaringen. De schrijnende verhalen van uitsluiting en discriminatie die andere sporters mee hadden gemaakt waren voor mij, misschien naïef, onverwachts. Maar het maakte me wel wakker: ook hier, nu en in de sport, komt het voor. Tijdens de botenparade zelf, werd ik positief overweldigd. Het was fantastisch om te zien hoe duizenden mensen samen komen, veelal LHBTIQ+-personen, en zich in dat moment verbonden voelen – en vooral zichzelf kunnen zijn. Die energie voelen, is waanzinnig.”
We zijn er nog niet
“Dat waanzinnige gevoel, kwam na de Canal Parade snel ten einde, toen ik van de boot afstapte en door Amsterdam liep. Tijdens mijn wandeling, werd ik een aantal keer aangesproken door anderen en uitgescholden. Dat was bijzonder, want dat overkomt me eigenlijk nooit. Eerst wist ik niet waarom en vond ik het vooral raar, tot ik me realiseerde dat ik een regenboogband om mijn arm droeg en me daarmee dus uitsprak voor LHBTIQ+.”
“De dag erna, bij wijze van experiment, had ik mijn regenboogband tijdens een fietstochtje weer om. Er gebeurde tijdens het fietsen gelukkig niets, maar toen ik daarna een bakje koffie op het terras dronk, kreeg ik rare blikken toegeworpen en opmerkingen naar me toe geslingerd. Toen werd het me duidelijk: we zijn er nog niet.”
Dat ik geen probleem zag rondom seksualiteit, betekende niet dat dit in de samenleving niet speelt
Marco Kraal
Unheimlich gevoel
“Alléén al door een regenboogband te dragen, werd ik uitgescholden en aangekeken. Dat is heel raar: je staat ergens voor, of je drukt je op een bepaalde manier uit, en merkt daardoor meteen dat je er niet helemaal meer bij hoort. Unheimlich, noem ik het: het gevoel dat vooraf gaat aan onveiligheid. Alsof je de controle over een situatie niet volledig meer hebt, je anders voelt en je connectie met anderen verliest. Alléén omdat je seksualiteit anders is, of omdat je je voor LHBTIQ+ uitdrukt. Normaal ben ik me er niet bewust van dat ik hetero ben, en dat vind ik fijn. Maar ik merkte toen dat LHBTIQ+’ers zich hier juist heel bewust van zijn en er daarom ook niet bij horen.”
“Voor mij was dit echt een openbaring. Wijsheid komt met de jaren, maar je gaat je realiseren hoe bepalend je directe omgeving is. Het bepaalt wie je bent en hoe je tegen de samenleving aankijkt. Ik ben heel liberaal en ik gebruikte mijn perspectief als graadmeter voor de rest. Maar mijn realiteit is niet die van een ander en ik realiseer me nu wel dat ik echt in een bubbel zit. Dat ik geen probleem zag rondom seksualiteit, betekende niet dat dit in de samenleving niet speelt.”
Stoer en gay
“Zelfs als je in een liberaal gezin opgroeit kan je door de rest van je omgeving een heel conservatief, of masculien, beeld over LHBTIQ+ meekrijgen. Sport is daarin heel belangrijk: hoe minder masculien, hoe meer ruimte je geeft voor LHBTIQ+. De vissport als voorbeeld: hier is LHBTIQ+ niet zichtbaar. Mijn gevoel zegt dat mensen er niet voor uit durven of willen komen. Het is een stoere mannenwereld. Maar dat geldt voor wel meer sporten, of bijvoorbeeld topsport. Maar waarom kan je niet stoer en gay zijn? Het zou mooi zijn als we daar naartoe werken. Dat LHBTIQ+’ers niet meer ‘uit hoeven te komen’ voor hun seksualiteit alsof het iets raars is en zich vrij voelen om te zijn wie ze zijn.”
