Adriaan Paulen

Naam: Adriaan Paulen 
Geboren: 12 oktober 1902 te Haarlem
Overleden: 9 mei 1985 te Eindhoven
Sport: atletiek

1928, Olympische Spelen IX in Amsterdam
Onderdeel: 400 meter
Prestatie: in 6e kwartfinale uitgeschakeld
Onderdeel: 800 meter
Prestatie: in de 2e serie uitgeschakeld
Onderdeel: 4 x 400 meter estafette
Prestatie: in de 2e serie uitgeschakeld

1924, Olympische Spelen VIII in Parijs
Onderdeel: 800 meter
Prestatie: in halve finale uitgeschakeld
Onderdeel: 400 meter
Prestatie: in halve finale vierde, niet geplaatst voor de finale

Olympische Spelen VI Antwerpen 1920
Onderdeel: 800 meter
Prestatie: zevende plaats in 1:56,40 sec.

Adriaan Paulen bereikte in 1920 in Antwerpen als eerste Nederlander een atletiekfinale op de Olympische Spelen. Na zijn actieve loopbaan werd hij een van de belangrijkste sportofficials die ons land in de twintigste eeuw heeft voortgebracht.

Tijdens de eerste edities van de moderne Spelen was het nog een hele prestatie om als klein land de finale te halen op een atletiekonderdeel. In de door de Verenigde Staten gedomineerde sport was er maar beperkte ruimte voor andere landen. Op de eerste vijf Spelen van de moderne tijd speelde Nederland wat betreft atletiek dan ook geen rol van betekenis.

Benjamin
De op 12 oktober 1902 geboren Adriaan ‘Adje’ Paulen zou hier verandering in brengen. Paulen was met zijn zeventien jaar de benjamin van de Nederlandse olympische ploeg die naar België afreisde. In Antwerpen zou hij uitkomen op de 800 meter, waar hem gezien zijn nog jonge leeftijd geen grote kansen werden toegedicht. Dit belette hem echter niet om zich via een vierde plaats in zijn serie te plaatsen voor het vervolg op dit onderdeel.

In de halve finale liep hij onbevangen naar een derde plek, en plaatste zich zo als eerste Nederlander ooit voor een olympische atletiekfinale. In die finale werd de jonge Paulen uiteindelijk zevende met een tijd van 1 minuut en 56,4 seconden, precies drie tellen achter winnaar Albert Hill uit Groot-Brittannië.

In de twee volgende Olympische Spelen haalde hij nooit meer de finale van de onderdelen waarop hij uitkwam: de 400 en de 800 meter. In 1928 strandde hij daarnaast met de 4x400 meter estafetteploeg in de series.

Imposante carrière als sportbestuurder

Toch had hij een mooie sportcarrière. Gedurende zijn atletiekloopbaan, die duurde van 1917 tot 1931, behaalde hij zes Nederlandse titels. Ook was hij een tijdlang wereldrecordhouder op de toen nog courante 500 meter. Paulen was een allround sporter, en deed naast atletiek ook aan voetbal, cricket en auto- en motorsport. Hij nam deel aan de TT in Assen, en reed vele malen de rally van Monte-Carlo.

Waar zijn prestaties als atleet internationaal gezien van bescheiden omvang waren, werd hij op bestuurlijk vlak een internationale grootheid. Na de Tweede Wereldoorlog, waarin hij actief was in het verzet, bouwde hij een imposante carrière op als sportbestuurder. In 1928 was hij al betrokken geweest bij de organisatie van de Spelen van Amsterdam.

Vanaf de jaren veertig werd hij achtereenvolgens voorzitter van de Nederlandse, Europese en wereldatletiekbond IAAF. In die laatste functie nam hij het initiatief tot de invoering van de wereldkampioenschappen atletiek.

Bronnen:
• www.sportgeschiedenis.nl
• Statistische gegevens: Olympisch Oranje, Ton Bijkerk (Tirion Sport, 2008)
• Foto: Nationale Sportfiguren, H.A. Meerum Terwogt (G.W. den Boer, 1933)
• Cartoon: Dik Bruynesteyn/Olympisch Sporterfgoed NOC*NSF