Voorop in duurzaamheid: hoe de NKBV koers houdt in een veranderend klimaat

Als er één sport is waar de gevolgen van klimaatverandering zichtbaar en voelbaar zijn, dan is het wel de bergsport. Smeltende gletsjers, instabiele rotsformaties en verschuivende seizoenen confronteren de Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV) dagelijks met de urgentie van verduurzaming. Al sinds 2017 is duurzaamheid een kernthema in het beleid van de bond. Directeur Robin Baks: “We realiseren ons dat het een druppel op een gloeiende plaat is, maar nietsdoen is geen optie.”

Beeld header: Freek van der Weijden

Vanuit gidsrol naar cultuurverandering

De NKBV vertegenwoordigt een breed scala aan sporten, van alpinisme tot skyrunning, maar ook indoor klimmen, bergwandelen en toerskiën. De meeste activiteiten vinden plaats in kwetsbare berggebieden. “Onze leden zijn hoogopgeleid en laten zich niets voorschrijven,” vertelt Baks. “Daarom pakken we als bond vooral een gidsrol: inspireren, faciliteren en het goede voorbeeld geven.”

Dat werkt. Uit ledenonderzoek blijkt dat inmiddels 77% van de leden duurzame afwegingen maakt bij het beoefenen van hun sport. Het doel is om dat percentage naar 90% te brengen. “Duurzaamheid is bij ons geen project, maar onderdeel van het DNA geworden,” zegt Baks. “We zien dat terug in de keuzes die leden maken én in de vragen die ze ons stellen. Ze houden ons scherp.”

Duurzaam organiseren: van evenementen tot reizen

Sinds 2017 organiseert de NKBV al haar evenementen klimaatneutraal, vegetarisch en zonder PET-flessen. Ook bestuursvergaderingen en personeelsbijeenkomsten volgen dit principe. De jaarlijkse Bergsportdag – met 4.000 bezoekers – is een toonbeeld van duurzame keuzes: van tweedehands markten tot een vegetarisch menu en een locatie die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. “We beginnen die dag altijd met: be good and tell about it,” zegt Baks. “Je moet blijven uitleggen waarom je doet wat je doet.”

Ook in onze reisorganisatie Bergsportreizen zijn duurzame keuzes leidend. Vliegbestemmingen zijn geschrapt, startpunten van tochten zijn bereikbaar met het OV en CO₂-uitstoot wordt standaard gecompenseerd. “We willen dat leden bewuste keuzes maken. Liever vier langere trips dan acht korte,” aldus Baks. “En als je dan toch naar Nepal gaat, zorg dan dat je ook iets bijdraagt aan de lokale economie. We toetsen onze keuzes aan de Sustainable Development Goals.”

Investeren in de toekomst van de Alpen

De NKBV draagt jaarlijks 450.000 euro bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en Pyreneeën. Daarnaast ondersteunt het Huttenondersteuningsfonds verduurzamingsprojecten. Nieuw is het duurzaamheidsfonds, waarmee leden als vrijwilliger helpen bij herstelwerkzaamheden en onderhoud van routes in de bergen. “Een prachtig vehikel om bewustwording te vergroten én echt iets bij te dragen,” zegt Baks.

De gevolgen van klimaatverandering zijn ingrijpend: hutten worden onbereikbaar, funderingen instabiel en seizoenen onvoorspelbaar. “Sommige hutten staan op permafrost die verdwijnt. Er zijn al hutten ingestort. En bij de Konkordiahütte in Zwitserland moet je inmiddels 150 meter omhoog klimmen via stalen trappen om er te komen. Dat houdt een keer op.”

De urgentie is groot. “We zien dat het aantal overnachtingen in hutten daalt, terwijl de kosten stijgen. In Oostenrijk is al een petitie gestart om het onderhoud van paden structureel in regeringsbeleid te verankeren. Wij willen daar als bond actief bijdragen aan de instandhouding van deze unieke infrastructuur.”

Samenwerken en inspireren: lessen voor andere bonden

De NKBV werkt alleen samen met partners die duurzaamheid net zo serieus nemen als de bond zelf doet. Partnerships worden aangegaan op basis van gedeelde waarden. Voorbeelden hiervan zijn Bever, RAB en Switzerland Tourism. Ook internationaal is de bond actief, onder meer via de UIAA en de European Mountaineering Association. “We leren van andere landen en delen onze ervaringen. Daarnaast hebben we samenwerkingen op het gebied van circulaire innovaties zoals met Greenholds en Clean Climber.”

Voor sportbonden die nog aan het begin staan, heeft Baks een helder advies: “Begin met een inventarisatie. Kijk naar je evenementen, je bedrijfsvoering, je reisbewegingen. Je hoeft niet alles tegelijk te doen. Maar wees consequent en blijf vertellen waarom je doet wat je doet. Frappez toujours, zeggen de Fransen: blijf erop hameren.”

Toekomstwens: de goede dingen goed blijven doen

Op 1 mei 2026 treedt Robin Baks terug als directeur en op 1 juli neemt hij definitief afscheid bij de NKBV. Zijn wens voor de toekomst? “Dat het duurzaamheidsfonds groeit, dat we die 90% duurzame afwegingen echt gaan halen en dat we blijven investeren in bewustwording. Niet voorwaarts vluchten in nieuwe initiatieven, maar de goede dingen die we doen, ook echt goed doen.”

Hij ziet het met vertrouwen tegemoet. “Het thema is zó ingedaald in de organisatie en bij onze vrijwilligers, dat ik niet bang ben dat het verdwijnt. We zitten in een progressieve bubbel. En dat is precies wat je nodig hebt om koers te houden in een veranderend klimaat.”

Dit artikel maakt deel uit van een reeks verhalen over bonden die voorloper zijn op het gebied van verduurzaming. Lees ook eens een van de andere artikelen.