USV Hercules maakt overdag ruimte voor ouderen met ‘De Derde Helft’

USV Hercules gaf in 2019 gehoor aan de oproep van het Nationaal Ouderenfonds en startte als eerste vereniging met De Derde Helft: een sportieve en sociale ontmoetingsplek voor 65-plussers. Elke vrijdag staan de deuren open voor activiteiten als tennis, yoga en bridge, maar ook simpelweg ‘een bakkie doen bij Hercules’. Dankzij de vaste structuur, een sterk netwerk van wijkpartners en het eigenaarschap van enthousiaste deelnemers groeide het initiatief uit tot een succesvol en duurzaam voorbeeld van hoe sportclubs ouderen in beweging én verbinding kunnen brengen.

Aanleiding

In 2019 trad een nieuwe voorzitter aan bij USV Hercules en hij zag dat de sportvelden overdag leeg waren. Tegelijkertijd verscheen er een oproep van het Nationaal Ouderenfonds om in Nederland veertig ontmoetingsplekken voor ouderen te creëren. Hercules meldde zich als eerste aan. Met die combinatie van lokaal initiatief en landelijke ondersteuning ontstond het fundament voor wat later De Derde Helft zou worden.

Doel en doelgroep

Het doel was helder: het creëren van een sportieve en sociale plek voor 65-plussers, waar ontmoeting net zo belangrijk is als beweging. De doelgroep bestaat uit alle ouderen uit Utrecht en omgeving. Iedereen moet zich welkom en veilig voelen om mee te doen.

Aanpak

Na aanmelding bij het Ouderenfonds werd Hercules gekoppeld aan een projectleider van het Ouderenfonds die zes maanden lang intensief meewerkte aan de opstart. Deze persoon legde snel de eerste contacten met zorg- en welzijnspartijen, iets wat volgens de voorzitter zonder hulp nooit was gelukt. Er werd een brede werkgroep gevormd met partners uit de wijk, zoals Sport Utrecht, buurtwerkorganisatie DOCK en wijkteams. Vanuit deze werkgroep is met een “no nonsense beleid” de eerste dag georganiseerd. “We gingen het gewoon proberen. Normaal wordt er vaak gesproken over behoefte onderzoeken enzovoort. Wij niet, wij gingen gewoon iets organiseren hier op Hercules voor de oudere doelgroep”.  

De eerste editie van De Derde Helft vond plaats midden in de zomer, een periode waarin het aanbod voor ouderen doorgaans schaars is. Alles was toen gratis, van lunch tot koffie, mogelijk gemaakt door het Ouderenfonds. Mede dankzij media-aandacht van RTV Utrecht en doorverwijzingen van lokale zorgpartners, stonden er op de eerste dag meteen tientallen mensen op de stoep.

Sindsdien vindt De Derde Helft elke vrijdag, 52 weken per jaar, plaats. Voor €65 per jaar kunnen deelnemers wekelijks meedoen aan activiteiten zoals tennis, badminton, boksen, fitness, bridge, breien en yoga. Ook sociale aspecten krijgen aandacht: het motto ‘Een bakkie doen bij Hercules’ wordt nog altijd gedragen. Iedereen is welkom, ook als iemand beginnende of verregaande lichamelijke/mentale klachten heeft. Deelnemers mengen zich niet in aparte groepen, maar sporten met en door elkaar. Nieuwe deelnemers komen tegenwoordig vooral via via, door de bekendheid van het initiatief en het netwerk van bestaande deelnemers.

Er wordt elke week een nieuwsbrief gestuurd met daarin de activiteiten voor de aanstaande week. Op de nieuwsbrief zijn tweehonderd mensen geabonneerd. De voornaamste reden dat mensen stoppen met De Derde Helft is omdat mensen niet vitaal genoeg meer zijn. 

Als het gaat over de borging van De Derde Helft, zijn daarin de ambassadeurs (de super vrijwilligers) erg belangrijk. Binnen elke sportgroep zijn een paar kartrekkers, waarbij het draait om eigenaarschap. Het opzetten van een nieuwe sportgroep op USV Hercules gaat eigenlijk heel natuurlijk, namelijk door vraag en aanbod van de huidige deelnemers van de Derde Helft te koppelen. Zo werd bijvoorbeeld een nieuwe wandelgroep opgestart toen bleek dat één van de deelnemers jarenlang rondleidingen had gegeven door Utrechtse bossen. Aan haar werd gevraagd of zij een groep wandelaars mee wilde nemen, en een nieuwe activiteit was geboren.  

Leerpunten en uitkomsten

• Kijk of er mogelijkheden zijn om het Ouderenfonds of een vergelijkbare partij te betrekken bij de opstart. Hierdoor kreeg USV Hercules een projectleider toegewezen die het initiatief op gang hielp.
• Werk met een werkgroep van wijkpartners. Dit zorgde voor voldoende draagvlak en deelnemers bij de start van De Derde Helft.
• Focus op direct organiseren in plaats van uitgebreide onderzoeken. Het leverde snel resultaat op en bood ruimte voor voortschrijdend inzicht tijdens uitvoering. De Derde Helft wordt wekelijks georganiseerd, elke vrijdag en zonder uitzondering, gedurende het hele jaar. Deze structurele aanpak zorgt voor voorspelbaarheid en betrouwbaarheid, wat de opkomst bevordert. Zo kan sportprogrammering een vast onderdeel worden van de weekroutine van de doelgroep.
• Stimuleer eigenaarschap bij deelnemers binnen sportgroepen. Het zorgt voor langdurige borging van het aanbod én versterkt betrokkenheid van deelnemers.
• Zorg voor een écht inclusieve sfeer, ongeacht klachten of niveau. Dit leidt tot een diverse en open deelnemersgroep met grote aantrekkingskracht voor nieuwe ouderen.