Olympische Spelen voor gehandicapten Arnhem 1980
In 1980 werden de Olympische Spelen voor gehandicapten, zoals de Paralympische Spelen toen nog werden genoemd, in Arnhem gehouden. De Sovjet-Unie, dat de Olympische Zomerspelen van dat jaar had gekregen, wilde niet de Spelen voor mensen met een beperking organiseren, omdat gehandicapten volgens de heersende ideologie in een socialistische heilstaat niet zouden bestaan.
De Arnhemse Spelen werden gehouden van 21 juni tot en met 5 juli 1980. Voor 12.000 toeschouwers verrichtte prinses Margriet de opening. Uit 43 deelnemende landen namen 1.973 atleten deel, in dertien takken van sport: handboogschieten, atletiek, goalbal, dartchery, koersbal, schieten, zwemmen, tafeltennis, zitvolleybal, powerliften, rolstoelbasketbal, worstelen, en rolstoelschermen. Het zwemmen vond plaats in het Valleibad in Veenendaal. Gouddelvers voor het organiserend land waren destijds de zwemmers Kers en Hageraats, met ieder drie plakken.
De VS (195) en Polen (177) veroverden de meeste medailles. West-Duitsland, Canada en Groot-Brittannië maakten de top-5 vol. De naam Olympisch werd na de Spelen van Arnhem gewijzigd in Paralympisch. Het IOC maakte bezwaar tegen het gebruik van het woord Olympisch, omdat het alleenrecht heeft op die naam.
Uit onderzoek van het Mulier Instituut blijkt dat Arnhem 1980 te beschouwen is als een belangrijk omslagpunt voor gehandicaptensport in Nederland. Het was de eerste keer dat er zo'n groot toernooi voor sporters met een beperking in ons land werd georganiseerd. De beeldvorming over de gehandicapte mens werd ingrijpend gewijzigd en vormde een opmaat naar de maatschappelijke integratie en erkenning van mensen met een beperking.
Maar de Spelen lieten ook zien dat, op enkele uitzonderingen na, de professionaliteit van de sport zelf nog in de kinderschoenen stond. Het tweede grote internationale sportevenement voor mensen met een beperking, de Wereldspelen van Assen in 1990, toonden dat er binnen een decennium belangrijke vorderingen gemaakt waren. In dat opzicht kan Arnhem als een mijlpaal gezien worden en markeert het, het begin van de professionalisering van de gehandicaptensport nationaal en internationaal.
Bronnen:
- Casus Olympische Spelen voor gehandicapten Arnhem 1980 (Mulier Instituut, 2014)
- Internationaal Paralympisch Comité