Terug naar toen: de Olympische Spelen van Tokio 1964

Met de naderende Olympische Spelen van Parijs, die op 27 juli van start gaan, is het een goed moment om terug te blikken op de rijke geschiedenis van dit sportevenement. In een reeks artikelen lichten we een aantal olympische edities en legendarische prestaties van sporters uit. Deze keer gaan we terug naar de Spelen van 1964. Met de ploegentijdrit, goud voor Anton Geesink én de bijzondere prestaties van 'De moeder van de sport' Erica Terpstra.

In 1964 vonden de Olympische Spelen voor het eerst plaats in Azië, met Tokio als gaststad. Deze Spelen symboliseerden de hernieuwde acceptatie van Japan door de wereldgemeenschap. Japan had zich aangesloten bij de Verenigde Naties en was niet langer een oorlogszuchtig land, maar een vreedzame natie.

De Olympische Spelen in Tokio brachten een ongeëvenaard spektakel. Dit was voor Japan het moment om de vooruitgang en wederopkomst van het land te vieren. De organisatie van de Spelen was -dankzij een groot budget- onberispelijk, met nagenoeg perfecte sportaccommodaties, waaronder een indrukwekkend stadion en een reusachtig olympisch zwembad.

Voor het eerst in de geschiedenis van de Olympische Spelen werd alles live en in kleur op televisie uitgezonden.

De wereld van 1964

In 1964 beheerste de Koude Oorlog tussen de VS en de Sovjet-Unie de internationale verhoudingen, maar er waren tekenen van ontspanning. De recente Cubacrisis had de wereld op de rand van een nucleaire oorlog gebracht, maar was inmiddels opgelost met het verwijderen van Sovjetraketten uit Cuba. In 1963 tekenden de VS, de Sovjet-Unie en het VK het Kernstopverdrag, dat bovengrondse nucleaire testen verbood.

Memorabele momenten

Anton Geesink zorgde in Tokio voor een van de meest indrukwekkende successen uit de Nederlandse sportgeschiedenis. Hij versloeg de Japanner Akio Kaminaga op eigen bodem en werd de eerste niet-Aziatische olympisch kampioen judo. Nederland verraste ook bij het wielrennen door de honderd kilometer ploegentijdrit te winnen. Gerben Karstens, Eef Dolman, Bart Zoet en Jan Pieterse koersten in de stromende regen naar goud, tot verbijstering van de Italiaanse wereldkampioenen.

Erica Terpstra

Erika Terpstra was een andere opvallende Nederlandse sporter in Tokio. Terpstra werd beschouwd als een getalenteerde zwemster die al op jonge leeftijd haar uitzonderlijke capaciteiten in het water had laten zien. In totaal deed ze twee keer mee aan de Olympische Spelen. Tijdens haar eerste Spelen in 1960 in Rome behaalde ze een vierde en zesde plaats.

De Olympische Spelen van 1964 vormden het hoogtepunt en tevens het slot van haar zwemcarrière. Op de 100 meter vrije slag werd ze vierde. Met de 4x100 meter vrije slag estafette won ze brons met Pauline van der Wildt, Toos Beumer, Winnie van Weerdenburg. Samen met Corrie Winkel, Klenie Biemolt en Ada Kok won ze zilver op de 4x100 meter wisselslag estafette.

Na haar actieve sportcarrière bleef Terpstra betrokken bij de sport, onder andere als politicus en als voorzitter van NOC*NSF. Erica Terpstra wordt regelmatig ‘De moeder van de Nederlandse sport’ genoemd. Met haar aanstekelijke spontaniteit heeft ze menig sporter aangemoedigd tijdens het leveren van een topprestatie. Maar met hetzelfde enthousiasme stimuleerde ze ook kinderen om te gaan bewegen, of gaf ze een spreekbeurt voor de klas.

Terug naar nu: zwemmen in Parijs 2024

Na atletiek is zwemmen de sport waarin dit jaar de meeste olympische medailles te verdienen zijn. Deze zomer zijn er maar liefst 37 onderdelen tijdens het zwemmen in Parijs. Daarvan vinden er 35 plaats in het zwembad van La Défense Arena. In de Seine worden de 10 km openwatermarathons gehouden. 

Traditioneel vindt het langebaanzwemmen in de eerste week van de Spelen plaats, en in Parijs is dat ook het geval. Het langebaanzwemmen begint op 27 juli en eindigt op 4 augustus.

De hamvraag is of er voor de Nederlandse zwemploeg dit jaar olympische medailles in het verschiet liggen bij het langebaanzwemmen. Bij de vrouwen lijken Marrit Steenbergen en Tess Schouten kanshebbers. Bij de mannen geldt dat voor Caspar Corbeau en Arno Kamminga. Sharon van Rouwendaal start deze zomer als een van de favorieten in het openwaterzwemmen.